Aktywny rozwój szansą na przyszłość
„Aktywny rozwój szansą na przyszłość”
Beneficjentami projektu będą osoby ze spektrum autyzmu, dysfunkcją słuchu i wadami wymowy z przedszkola, szkoły podstawowej, szkół ponadpodstawowych Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego nr 2 w Przemyślu, dzieci nieobjęte obowiązkiem szkolnym oraz dorosłe osoby niepełnosprawne zamieszkałe na terenie województwa podkarpackiego. W projekcie „Aktywny rozwój szansą na przyszłość” będzie brało udział 68 osób. Projekt dostępny będzie dla osób niepełnosprawnych od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2028 r. przez 10 miesięcy w roku, z wyłączeniem okresu wakacyjnego, przez pięć dni w tygodniu od poniedziałku do piątku. Dzieci ze spektrum autyzmu mają trudności z odczytywaniem i rozumieniem emocji, myśli, intencji i zamiarów innych ludzi. Wiąże się to z zaburzoną zdolnością do intuicyjnego myślenia o własnych i cudzych potrzebach. Rozwijanie umiejętności społecznych jest jednym z kluczowych celów w terapii dziecka niepełnosprawnego. Dlatego dzieci te powinny mieć zapewnione zajęcia rewalidacyjne ukierunkowane na poprawę funkcjonowania społecznego - uczenie norm i zasad funkcjonowania społecznego, uczenie i rozwijanie umiejętności odpowiedniego zachowania się w różnych sytuacjach.
Formy wsparcia:
1. „Rozwój sprawności językowej”
Zaburzenia rozwoju językowego czy też brak mowy i werbalnego komunikowania się z otoczeniem jest jednym z największych problemów dorosłych oraz dzieci z autyzmem, wadą słuchu oraz zaburzeniami sprzężonymi. Trudności w tej sferze powodują zaburzenia w wielu obszarach: funkcjonowanie społeczne, myślenie oraz edukacja, ponieważ rozumienie języka i komunikowanie się z drugą osobą są uważane za kluczowe umiejętności niezbędne do tego, aby możliwy był rozwój. Organizacja zajęć rozwijających sprawność językową i komunikacyjną zapewni możliwość usprawniania tych bazowych funkcji. Szczegółowe cele będą zróżnicowane w zależności od potrzeb i możliwości poszczególnych osób dorosłych oraz dzieci. Zadania będą się koncentrować wokół: kształtowania i korygowania artykulacji, wzbogacania słownictwa biernego i czynnego, wprowadzania pojęć związanych z bezpośrednim otoczeniem, rozwijania umiejętności prowadzenia dialogu, zachęcania do kontaktu werbalnego, treningu komunikacyjnego w różnych sytuacjach codziennych. Działania będą prowadzone metodami aktywnymi, w formie zabawy oraz ćwiczeń praktycznych. Zajęcia przyczynią się do kształtowania kierunkowych umiejętności językowych i komunikacyjnych warunkujących proces rewalidacji oraz przygotowanie do jak najbardziej samodzielnego życia w przyszłości. Zajęcia skierowane do osób dorosłych oraz dzieci niepełnosprawnych.
2. „Jestem sprawny”
Zajęcia sportowe odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju fizycznym osób dorosłych oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Jest to jedna z nielicznych dziedzin, w której osoby niesłyszące mogą rywalizować z pełnosprawną młodzieżą nie odczuwając w znaczący sposób barier wynikających z niepełnosprawności. Dlatego wszelkie zajęcia ruchowe są ulubioną formą spędzania czasu wolnego osób z wadą słuchu. Dotyczy to szczególnie dyscyplin, w których młodzież może podjąć rywalizację – piłka siatkowa, piłka koszykowa. Zajęcia te pozwalają na wszechstronny rozwój fizyczny, poprawiają motorykę, szybkość, zwinność, siłę oraz wytrzymałość. Rozwijają sprawność ogólną, kształtują prawidłową postawę, wzmacniają i rozciągają mięśnie. Dla osób niepełnosprawnych bardzo ważne jest wyrabianie orientacji przestrzennej, pamięci ruchowej, koordynacji oraz koncentracji uwagi. Zajęcia sportowe będące jedną z form rehabilitacji niepełnosprawnych charakteryzują się jednoczesnym oddziaływaniem na wszystkie sfery funkcjonowania dziecka. Stymulują zarówno jego rozwój ruchowy, jak i poznawczy oraz sportowo – emocjonalny. Zajęcia sportowe stwarzają również możliwości do osiągnięcia nie tylko umiejętności ruchowych niezbędnych w życiu codziennym i pracy zawodowej, lecz także, a może przede wszystkim, kształtują określone cechy osobowości i nawyki higieniczno – zdrowotne.
3. „Zajęcia psychologiczno-terapeutyczne”
Terapia psychologiczna dziecka z autyzmem będzie opierać się na oddziaływaniu dwutorowym w kierunku pracy zarówno z rodzicem, jak i dzieckiem, m.in.: psychoedukacji rodziców i wyposażenie ich w umiejętności adekwatnego reagowania i wdrażania postaw wychowawczych optymalnych dla rozwoju dziecka ze specjalnymi potrzebami. Poszerzanie możliwych ścieżek komunikacji i wdrażanie różnych form kontaktu z dzieckiem. Zachęcanie dziecka do nawiązywania i utrzymywania kontaktów społecznych. Dzieci będą rozwijać zachowania deficytowe (np. prawidłowa mowa, zdolności komunikacyjne, zdolność ekspresji i rozumienia emocji, zdolności zabawy), wyciszać zachowania niepożądane, wzmacniać zachowania oczekiwane poprzez nagradzanie, a nabyte umiejętności przenosić na inne obszary w życiu. Będą również kształtować zdolność adaptacji w środowisku, zwiększać samodzielność i niezależność - niezbędne umiejętności prawidłowego funkcjonowania.
4. „Terapia gliną”
Terapia gliną jest jedną z wielu metod wykorzystywanych w terapii osób niepełnosprawnych, w tym niesłyszących i z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Terapia poprzez pracę z gliną wpływa na określone procesy psychiczne i struktury ludzkiej osobowości oraz procesy poznawcze, na ukierunkowanie zainteresowań, hierarchię wartości i sprawność ruchową stymulującą określone formy aktywności. Osoby podejmujące arteterapię nie muszą posiadać zdolności artystycznych ani wcześniejszych doświadczeń. W przypadku dorosłych, dzieci z autyzmem arteterapia pełni rolę korekcyjną, edukacyjną i rekreacyjną. Pomaga w rozpoznawaniu emocji, uwalnianiu i odreagowaniu ich, a także wyrażaniu tych emocji w sposób akceptowany przez otoczenie. Wzmacnia poczucie bezpieczeństwa, zmniejsza poziom napięcia emocjonalnego, rozbudza świadomość motywów własnych działań i zachowań oraz pomaga uaktywniać komunikację niewerbalną. Arteterapia pozwala dorosłym i dzieciom na rozwijanie własnych działań twórczych, rozwój wyobraźni, uzewnętrznianie świata przeżyć i odczuć, zrozumienie własnych potrzeb i pragnień, kreowanie przestrzeni. Zajęcia pobudzają dziecko sensorycznie, pozwalają na poznanie innego niż własny punkt widzenia, pomagają zaspokajać potrzeby bezpieczeństwa, współuczestnictwa, bycia docenianym i rozumianym, pomagają w akceptacji siebie i innych, relaksują i wyciszają.
5. „W świecie zmysłów SI”
Metoda integracji sensorycznej to jedna z ważniejszych metod wykorzystywanych w pracy z dziećmi z problemami w rozwoju. W pierwszej kolejności kierowana jest do dzieci z trudnościami w uczeniu się, ale z powodzeniem można stosować ją w przypadku niepełnosprawności intelektualnej, ruchowej, autyzmu i innych zaburzeń. Może być także wykorzystana jako forma profilaktyki ewentualnych trudności w uczeniu się oraz stymulacja rozwoju dzieci prawidłowo rozwijających się. Uczymy się i rozwijamy się przez zmysły. Wszystkie informacje zmysłowe docierające z ciała i z otoczenia są niezwykle ważne dla budowania wiedzy o sobie (swoim ciele, położeniu poszczególnych części ciała) i wiedzy o świecie. W prawidłowym rozwoju dziecka niezwykle ważny jest ruch i bezpośrednie doświadczenia zmysłowe. Dobrze zaplanowane i systematycznie wykonywane codzienne czynności oraz właściwa zabawa stanowią solidny fundament do prawidłowego rozwoju. Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem „naukowej zabawy”. Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, toczy w beczce, jeździ na deskorolce czy balansuje na kołysce. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań.
6. „Terapia tańcem”
Głównym założeniem zajęć jest obcowanie osób niesłyszących oraz ze spektrum autyzmu z muzyką, ruchem i tańcem. Poprzez taniec osoba wyrabia w sobie poczucie rytmu, słuchu, swobodę i płynność ruchów. Uzyskuje elastyczność i harmonijność ruchową. Elementy tańca i układy choreograficzne przyczyniają się do umiejętności i łatwości obcowania w towarzystwie. Przez ruch ciała osoby z wadą słuchu oraz spektrum autyzmu nauczą się nawiązywać kontakt z otaczającym ich światem. Ruch i taniec z jednej strony mają istotne znaczenie dla rozwoju osobowości człowieka, z drugiej zaś są istotnymi elementami terapii, ponieważ ruch znosi napięcie mięśniowe, emocjonalne, daje odprężenie. Przy okazji doskonałej zabawy następuje wzmocnienie mięśni, rozwija się koordynacja ruchowa i równowaga. Ruch przy muzyce wzmaga postawę kreatywności, integruje człowieka wewnętrznie i otwiera na twórcze poszukiwania. Zajęcia te są reakcją na potrzeby beneficjentów które nie mają możliwości korzystania z tego rodzaju zajęć w swoim miejscu zamieszkania.