Działalność Stowarzyszenia
PRZEMYSKI FUNDUSZ STYPENDIALNY
przy Stowarzyszeniu Wspierania Niesłyszących - SWN
w Przemyślu
Zbigniew Berestecki
INFORMACJE O PROGRAMIE STPENDIALNYM:
1. Informacje ogólne ( analiza potrzeb lokalnych ).
Projekt " Przemyski Fundusz Stypendialny " skierowany jest do młodzieży miasta Przemyśla. Przemyśl jest miastem funkcjonującym na zasadach Powiatu Grodzkiego, liczy 75.000 tys. mieszkańców. Miasto położone jest na Pogórzu Przemysko - Dynowskim. W mieście funkcjonują trzy duże zakłady pracy: Zakłady Płyt Pilśniowych, Zakłady Wyrobów Powlekanych i Zakłady Automatyki Polna oraz kilka mniejszych zakładów produkcyjnych, które w chwili obecnej nie zatrudniają nowych pracowników, a wręcz przeciwnie bardzo często zwalniają ludzi już zatrudnionych.
Mimo, że Przemyśl jest miastem przygranicznym, ruch turystyczny oraz wymiana gospodarcza z miesiąca na miesiąc się zmniejsza. Główny ruch tranzytowy omija miasto.
Średnie zarobki na tym terenie należą do najniższych w kraju.
Duże bezrobocie sprawia, że dla wielu rodzin jedynym źródłem utrzymania są zasiłki z opieki społecznej i pomoc instytucji charytatywnych.
Wielu młodych ludzi kończy naukę na poziomie szkoły zawodowej, a nawet w skrajnych przypadkach kończą swą edukację na poziomie szkoły podstawowej. Młodzież ta ma bardzo małe szanse na podjęcie zatrudnienia z powodu braku dostatecznych kwalifikacji. Niesie to dalekosiężne zagrożenia w sferze gospodarczej i społecznej.
Jedną z wieku możliwości rozwiązania tego problemu jest powołanie Przemyskiego Funduszu Stypendialnego, skierowanego do młodzieży pochodzącej z niezamożnych i ubogich środowisk wykazującej chęć zdobywania wiedzy. Uzyskanie stypendium jest dla tej młodzieży jedną z niewielu możliwości aby się kształcić i zdobywać kwalifikacje umożliwiające zdobycie zatrudnienia. Jest to też formą dowartościowania i promowania młodzieży pragnącej zdobywać wiedzę.
Wykształcona młodzież będzie mogła w sposób aktywny i kreatywny wpływać na swoje kariery zawodowe oraz pokonywać trudności i problemy życiowe .
Liczba młodzieży uczącej się w:
- szkołach podstawowych: 6445 uczniów
- gimnazjach: 1514 uczniów
- szkołach ponadpodstawowych: 11168 uczniów
Liczba szkół:
- podstawowych: 13
- gimnazjów: 3
- ponadpodstawowych: 13
Specjalne Ośrodki Szkolno - Wychowawcze :
- liczba uczniów 963
- liczba ośrodków: 3
W utworzenie Przemyskiego Funduszu Stypendialnego zostały zaangażowane Władze Miasta Przemyśla - Wydział Edukacji, Kuratorium Oświaty, banki oraz lokalni sponsorzy.
Zaangażowanie tych instytucji stanowi doskonałą bazę do rozwoju tej inicjatywy.
2. Adresaci i cele programu.
Idea programu stypendialnego znakomicie wpisuje się w logikę procesu stymulowania rozwoju społeczności lokalnej
Przemyski Fundusz Stypendialny skierowany będzie do uczniów uczących się w gimnazjach i szkołach średnich w Przemyślu oraz dla osób niepełnosprwanych, podejmujących studia wyższe. W ramach funduszu promowane będą również szkoły, które opracują atrakcyjne projekty obejmujące koła zainteresowań i zajęcia pozalekcyjne.
Głównymi celami funduszu będzie:
¨ Materialne wspieranie w formie stypendiów naukowych uczniów oraz pełna integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym.
¨ Pozytywne motywowanie młodzieży do zdobywania wiedzy na wysokim poziomie i podnoszenia swoich kwalifikacji. Tworzenie szans osobistego rozwoju.
¨ Stworzenie stałego mechanizmu promującego jednostki aktywne, stanowiące wzór do naśladowania.
¨ Promowanie osób niepełnosprawnych chcących zdobyć wyższe wykształcenie.
¨ Motywowanie szkół do uatrakcyjniania procesu nauczania.
¨ Zainteresowanie różnych środowisk ( biznesu, samorządu, nauczycieli ) wspieraniem edukacji.
3. Plan przygotowania i realizacji programu stypendialnego.
? Uczestniczenie w seminarium prezentującym założenia projektu " Lokalne programy stypendialne "
? Odesłanie do Fundacji im. Stefana Batorego deklaracji uczestnictwa w projekcie
? Opracowanie regulaminu " Przemyskiego Funduszu Stypendialnego "
? Informacja prasowa o inicjatywie Fundacji Stefana Batorego o programie funduszu stypendialnego
? Wstępne rozmowy w celu pozyskania sojuszników do realizacji projektu stypendialnego ( Urząd Miasta Przemyśla, Starostwo Przemyskie - Powiat Ziemski, Kuratorium Oświaty, banki, lokalni sponsorzy )
? Szkolenie dotyczące przygotowania i prowadzenia programów stypendialnych
? Składanie wniosków o dotacje
? Założenie wydzielonego konta bankowego do obsługi Funduszu
? Informacje medialne o programie Funduszu
? Konsultacje, analizy
? Powołanie Rady Programowej i Kapituły Funduszu
? Rozsyłanie do szkół informacji o trybie przyznawanie stypendiów
? Rozpatrywanie wniosków
? Przyznawanie stypendiów
Czas realizacji zamierzeń: czerwiec 2000 / wrzesień 2001
4. Plan zbierania funduszy.
Zapoznanie i zainteresowanie instytucji działających na terenie powiatu przemyskiego ideą powołania Przemyskiego Funduszu Stypendialnego.
- wystąpienie do Zarządu Miasta Przemyśla o ujęcie w przyszłorocznym budżecie miasta dotacji na rzecz Funduszu w kwocie 15.000,00 zł.
- wystąpienie do Kuratorium Oświaty w Rzeszowie o ujęcie w przyszłorocznym budżecie kuratorium dotacji na rzecz Funduszu w kwocie 10.000,00 zł.
- zwrócenie się do lokalnych sponsorów ( banki, zakłady pracy ) z prośbą o wsparcie idei Funduszu / wrzesień 2000 - czerwiec 2001 /.
- złożenie wniosku o dofinansowanie programu stypendialnego do Fundacji Stefana Batorego - 11.10 2000r.
- wysyłanie wniosków o dotacje na rzecz Funduszu do ogólnopolskich instytucji finansowych, charytatywnych, Fundacji, banków itp.
5. Spodziewane rezultaty.
W wyniku szeroko zakrojonej działalności promującej Przemyski Fundusz Stypendialny spodziewamy się zgromadzić na wydzielonym koncie Funduszu około 100.000.00 tysięcy złotych stanowiący kapitał żelazny.
W pierwszym roku działalności Funduszu spodziewamy się ufundować 25 stypendiów naukowych w wysokości 100,00 zł miesięcznie od września 2001 do czerwca 2002.
Mamy nadzieję , że Fundusz z roku na rok będzie zwiększał swój kapitał przez co umożliwi fundowanie coraz większej liczby stypendiów indywidualnych oraz wspomoże inicjatywy przemyskich szkół mające na celu uatrakcyjnianie procesu nauczania i wychowania młodzieży przemyskiej promując postawy aktywne.
6. Opis programu
Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu widząc wielką potrzebę wsparcia uczniów szkół gimniazjalnych i średnich pragnie założyć w ramach swojej działalności statutowej Przemyski Fundusz Stypendialny.
Kierując się myślą, że mamy jednakową młodzież, realizując cele i zadania statutowe mające na celu wsparcie materialne oraz pełną integracją osób niesłyszących ze środowiskiem lokalnym, - Przemyski Fundusz Stypendialny - będzie skierowany do wszystkich osób uczących się w gimnazjach i szkołach średnich w Powiecie Przemyskim Grodzkim.
Głównym zadaniem - Przemyskiego Funduszu Stypendialnego - będzie wsparcie materialne w formie stypendiów naukowych uczniów oraz kształtowanie świadomości, że najlepszym, najbardziej wytrwałym, za dobrą pracę i zaangażowanie przysługuje wyróżnienie - nagroda.
W ramach - Przemyskiego Funduszu Stypendialnego - promowane będą również szkoły, które opracują atrakcyjne projekty obejmujące koła zainteresowań i zajęcia pozalekcyjne. Pozwoli to na objęcie programem stypendialnym większej ilości uczniów i uatrakcyjnienie szkół jako miejsc edukacji i rozwoju zainteresowań, a szkoły staną się bardziej atrakcyjne dla uczniów.
Kapitał - Przemyskiego Funduszu Stypendialnego - tworzony będzie z wpłat i darowizn wnoszonych przez osoby fizyczne i prawne oraz instytucje krajowe i zagraniczne, organy administracji państwowej i samorządowej, z oprocentowania depozytów bankowych, ze sprzedaży otrzymanych darów rzeczowych. / Przychody z oprocentowania depozytów bankowych stanowią uzupełnienie kapitału Funduszu /.
Stypendia przyznawane będą przez KAPITUŁĘ FUNDUSZU powołaną przez:
ü Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu / 3 osoby /
ü Powiat Przemyski Grodzki / 2 osoby
ü Kuratorium Oświaty i Wychowania w Rzeszowie / 2 osoby /
POSTANOWIENIA OGÓLNE:
1. W ramach Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu tworzy się wydzielony, celowy fundusz o nazwie - Przemyski Fundusz Stypendialny.
2. Fundusz administrowany jest przez Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu. Na administrowanie Funduszem przeznacza się do 10% kwoty przeznaczonej na stypendia naukowe oraz dotacje dla szkół.
3. Nadzór nad funkcjonowaniem Funduszu sprawuje Rada Programowa Przemyskiego Funduszu Stypendialnego. Radę Funduszu stanowią osoby fizyczne, przedstawiciele instytucji, donatodarcy.
4. Oceną wniosków i przyznawaniem stypendiów, w drodze uchwały zajmuje się Kapituła Przemyskiego Funduszu Stypendialnego /Rozpatrywane będą tylko podania na oryginalnych drukach wniosków o stypendia /.
5. Decyzję Kapituły o udzieleniu pomocy stypendialnej wdraża prezes Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu.
6. Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu otworzy osobny rachunek bankowy, przeznaczony wyłącznie do dokonywania operacji finansowych Funduszu.
7. Kapituła przyznaje stypendia:
- młodzieży uczącej się w gimnazjach, szkołach średnich i w Specjalnych Ośrodkach Szkolno - Wychowawczych Przemyskiego Powiatu Grodzkiego.
- osobom niepełnosprawnym na stałe zameldowanym w Przemyślu, kontynuującym naukę na studiach dziennych w szkołach wyższych.
8. Kapituła przyznaje dotacje dla szkół, które zgłoszą do konkursu projekt na szczególnie interesujące zajęcia pozalekcyjne.
9. Przyznane stypendia będą uroczyście wręczane w siedzibie Funduszu.
10. Siedzibą Przemyskiego Funduszu Stypendialnego oraz miejscem posiedzeń Kapituły i Rady Funduszu jest biuro Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu przy ulicy Czarnieckiego 27.
Tel./fax. / 016 / 675 03 02, 676 04 00
Do obowiązków Rady Programowej Przemyskiego Funduszu Stypendialnego należy:
1. Monitorowanie wyników działalności Funduszu.
2. Zatwierdzanie dokumentów regulujących funkcjonowanie Funduszu.
Do obowiązków Kapituły Przemyskiego Funduszu Stypendialnego należy:
1. Przyznawanie / cofanie / stypendiów indywidualnych, w oparciu o regulamin Funduszu Stypendialnego.
2. Przyznawanie / cofanie / dotacji dla szkół na zasadzie konkursu ofert.
3. Podejmowanie decyzji w drodze uchwały zwykłą większością głosów, przy obecności co najmniej 2 / 3 członków.
Regulamin Przemyskiego Funduszu Stypendialnego.
1. Pomoc jest udzielana w formie pieniężnych stypendiów naukowych.
2. Kandydatów na stypendia zgłaszają gimnazja i szkoły średnie Powiatu Przemyskiego. Każda szkoła może złożyć maksymalnie cztery wnioski o stypendia.
3. Rada Pedagogiczna danej szkoły dokonuje oceny złożonych wniosków i przesyła propozycje kandydatów określonych we wniosku do Funduszu.
4. Osoby niepełnosprawne, które kontynuują naukę na studiach dziennych w szkołach wyższych składają wnioski o stypendia naukowe osobiście.
5. Z funduszu Stypendialnego mogą korzystać uczniowie gimnazjów i szkół średnich, Specjalnych Ośrodków Szkolno - Wychowawczych, którzy spełniają następujące warunki:
a) mieszkają na terenie Przemyskiego Powiatu Grodzkiego / pobyt tymczasowy powyżej sześciu miesięcy /.
b) uczą się w gimnazjum, w szkole średniej na terenie Przemyskiego Powiatu Grodzkiego.
c) osiągnęli średnią ocen na świadectwie co najmniej 4,0; są finalistami olimpiady przedmiotowej na szczeblu wojewódzkim, mają udokumentowane szczególne osiągnięcia w innych dziedzinach, prowadzą aktywną działalność na rzecz szkoły, społeczności lokalnej.
d) osoby niepełnosprawne kontynuujące naukę na studiach dziennych w szkołach wyższych posiadający stałe zameldowanie na terenie Przemyskiego Powiatu Grodzkiego.
Kompletny wniosek o przyznanie stypendium naukowego powinien zawierać:
ü wniosek o przyznanie stypendium,
ü kserokopię ostatniego świadectwa / z potwierdzeniem za zgodność z oryginałem /,
ü odpis z protokołu posiedzenia Rady Pedagogicznej dotyczący wytypowania kandydata do stypendium,
ü oświadczenie o dochodach kandydata / netto na członka rodziny / z ostatnich sześciu miesięcy,
ü osoby niepełnosprawne kontynuujące naukę na studiach dziennych w szkołach wyższych - oryginalne zaświadczenie z uczelni o przyjęciu na studia / kontynuowaniu nauki i osiąganych wynikach w nauce, oświadczenie o dochodach - netto na członka rodziny / z ostatnich sześciu miesięcy.
6. Z funduszu Stypendialnego mogą korzystać gimnazja oraz szkoły średnie Przemyskiego Powiatu Grodzkiego. Warunkiem uzyskania pomocy jest złożenie aplikacji przez daną szkołę do Przemyskiego Funduszu Stypendialnego w terminie ogłoszonym przez Fundusz. Dofinansowanie uzyskają najlepsze projekty.
7. Wnioski kierowane do Funduszu są rozpatrywane przez Kapitułę Funduszu w formie uchwały.
8. Uchwały Kapituły są ostateczne i nie podlegają odwołaniu.
9. Kapituła może zażądać od uczestników programu dodatkowych szczegółów w celu wyjaśnienia ich propozycji.
10. Kapituła Funduszu podejmuje decyzję o przyznaniu stypendium w oparciu o następujące kryteria:
Kryteria
Punkty
Wyniki w nauce
51
Sytuacja materialna
40
Szczególne osiągnięcia
9
Razem
100
NAUKA
Średnia ocen
Liczba punktów
5,00 - 6,00
4,50 - 4,99
4,20 - 4,49
4,00 - 4,19
poniżej 4,00
51
40
30
20
0
SYTUACJA MATERIALNA
Kwota netto na członka rodziny
Liczba punktów
do 300
301 - 350
351 - 400
401 - 450
451 - 500
501 - 600
ponad 600
40
35
30
25
20
15
0
11. Szczegółowe postanowienia dotyczące zobowiązań stypendysty i szkoły określi zawarta umowa .
12. Stypendia przyznane zostaną na okres 10 miesięcy / wrzesień - czerwiec / i wypłacane w ratach miesięcznych w wysokości 100,00 zł.
13. Wyróżnione szkoły otrzymają jednorazowe stypendium na realizację opracowanego projektu
Wnioski o stypendia naukowe należy składać w terminie do dnia 20 lipca każdego roku listem poleconym na adres:
Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu
Przemyski Fundusz Stypendialny
ul. Czarnieckiego 27
37 - 700 Przemyśl
W sprawach wątpliwych:
tel. 016 - 675 03 02, 676 04 00
REGULAMIN PRACY KOMINSJI PRZYZNAJĄCEJ STYPENDIA W RAMACH PRZEMYSKIEGO FUNDUSZ STYPENDIALNEGO ZWANEJ DALEJ KAPITUŁĄ FUNDUSZU.
1. Kapituła składa się z 7 osób, w tym z Przewodniczącego.
2. Członkami Kapituły są osoby zgłoszone przez:
ü Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu / 3 osoby /,
ü Powiat Przemyski Grodzki / 2 osoby /,
ü Kuratorium Oświaty i Wychowania w Rzeszowie / 2 osoby /,
3. Przewodniczącego Kapituły i jego Zastępcę powołuje / odwołuje / Prezes Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu..
4. Do zadań Przewodniczącego Kapituły należy:
- ustalenie terminu posiedzeń,
- prowadzenie posiedzeń
5. Do zadań Kapituły należy:
- ocena wniosków stypendialnych,
- przyznawanie stypendiów,
- ocena projektów składanych przez szkoły,
- przyznawanie dotacji.
6. Ocena wniosków dokonywana jest na podstawie Regulaminu Przemyskiego Funduszu Stypendialnego.
7. Kapituła podejmuje decyzję o przyznaniu stypendiów / dotacji / w postaci uchwały.
8. Uchwały Kapituły zapadają zwykłą większością głosów przy obecności 2 / 3 członków. W przypadku równowagi głosów, głosem decydującym jest głos Przewodniczącego.
9. Uchwały Kapituły są ostateczne.
REGULAMIN PRACY RADY PROGRAMOWEJ
PRZEMYSKIEGO FUNDUSZU STYPENDIALNEGO
§ 1
Regulamin określa zasady działania Rady Przemyskiego Funduszu Stypendialnego.
§ 2
W skład Rady wchodzą osoby fizyczne, przedstawiciele osób prawnych, instytucji które były założycielami Funduszu bądź przystąpiły do Funduszu w czasie jego trwania, donatodarcy.
§ 3
Rada wyłania ze swojego składu Prezydium - Przewodniczącego, Zastępcę, Sekretarza.
§ 4
Posiedzenie Rady zwołuje przewodniczący, przynajmniej raz w roku.
§ 5
W posiedzeniach Rady mogą również zaproszeni przez Prezydium Rady przedstawiciele władz, instytucji, eksperci ... .
§ 6
Uchwały , ustalenia podejmowane przez Radę zapadają w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej 50 % członków.
Na żądanie 1 / 3 obecnych na posiedzeniu, uchwały mogą być podejmowane w głosowaniu tajnym.
§ 7
Z posiedzeń Rady sporządzany jest protokół, który podpisują wszyscy obecni członkowie Rady.
§ 8
Do zadań rady należy:
- Monitorowanie wyników działalności Funduszu.
- Zatwierdzanie dokumentów regulujących funkcjonowanie Funduszu.
§ 9
Obsługę biurową Rady Przemyskiego Funduszu Stypendialnego zapewnia Stowarzyszenie Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu.
§ 10
Siedzibą Rady jest biuro Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu przy ul. Czarnieckiego 27 w Przemyślu.
§ 11
Regulamin obowiązuje od dnia zatwierdzenia przez Radę Funduszu.
Przemyski Fundusz Stypendialny przy Stowarzyszeniu Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu
Wniosek o przyznanie stypendium
1. Imię nazwisko ucznia ............................................................................................
2. Data i miejsce urodzenia .......................................................................................
3. Adres zamieszkania ............................................................................................... ................................................................................................................................
4. Pełna nazwa szkoły i jej adres ............................................................................... ................................................................................................................................
5. Klasa .....................................................................................................................
6. Średnia ocen uzyskanych na świadectwie w roku szkolnym 2000 / 2001 .................
7. Liczba członków rodziny pozostających na utrzymaniu rodziców ( opiekunów ) ..................................................................................................................................
8. Dochód netto na osobę w rodzinie ............................................................................
9. Uzasadnienie zgłoszenia ucznia do stypendium ........................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
10. Załączniki ...................................................................................................................
...................................... ......................................................................................
miejscowość, data pieczęć szkoły, czytelny podpis dyrektora szkoły
Wnioski należy składać do dnia 20 lipca2001r.
Przemyski Fundusz Stypendialny
przy Stowarzyszeniu Wspierania Niesłyszących - SWN w Przemyślu
Umowa stypendialna nr .............
Zawarta w Przemyślu, dnia ....................... , pomiędzy Przemyskim Funduszem Stypendialnym reprezentowanym przez:
¨ Prezesa Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących w Przemyślu ................................................................................................................................
¨ Skarbnika Stowarzyszenia Wspierania Niesłyszących w Przemyślu ................................................................................................................................ zwanego dalej Fundatorem
¨ a uczniem / studentką: ..........................................................................................
zwanym/ą dalej Stypendystką.
1. Stypendysta na podstawie decyzji Kapituły Funduszu otrzymuje stypendium naukowe od fundatora na okres dziewięciu miesięcy w wysokości 100,00 złotych miesięcznie
2. Stypendium jest wypłacane co miesiąc, począwszy od dnia 1 października 2001r. do dnia 1 czerwca 2002r.
3. Stypendysta zobowiązuje się w pełni wykorzystać możliwości kształcenia się oraz zdobywania wiedzy w szkole / uczelni.
4. Na żądanie fundatora, stypendysta zobowiązany jest do przedłożenia zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki. W razie nie dostarczenia w/w zaświadczenia w terminie do 21 dni wypłata stypendium zostaje wstrzymana.
5. Na żądanie fundatora, stypendysta zobowiązany jest do przedłożenia zaświadczenia o postępach w nauce. W razie obniżenia wyników w nauce bądź nie dostarczenia w/w zaświadczenia oraz w terminie do 21 dni wypłata stypendium zostaje wstrzymana.
6. Stypendysta oświadcza, że zapoznał się z regulaminem przyznawania stypendium i akceptuje jego treść.
7. Umowę sporządzono w dwóch jednakowych egzemplarzach.
Fundator Stypendysta
KONSPEKT ZAJĘĆ KOREKCJI WAD MOWY
Metryczka konspektu
Autor konspektu: Beata Sawicka
Typ szkoły: Liceum Zawodowe
Klasa: III a
Przedmiot: Korekcja wad mowy
Data prowadzenia zajęć: 13 grudnia 2002 r.
Temat prowadzonych zajęć: Rozmowa z pracodawcą
Czas trwania zajęć: 45 minut
Cele lekcji
Cel ogólny:
W wyniku zajęć uczeń poznaje potencjalne wymogi pracodawców względem osób poszukujących pracy. Uczeń ma świadomość, że zdobytą wiedzę może wykorzystać praktycznie
Cele operacyjne:
Na poziomie wiadomości uczeń powinien:
zapamiętać:
jakie rodzaje dokumentów powinien wypełnić w sytuacji poszukiwania pracy,
jakie epitety określają zalety człowieka;
rozumieć:
jakie znaczenie dla uzyskania poszukiwanej pracy ma dobrze przeprowadzona
rozmowa z pracodawcą,
jaki ubiór obowiązuje przy wykonywaniu różnych czynności.
Na poziomie umiejętności uczeń powinien:
w sytuacjach typowych:
pracować samodzielnie i współpracować w zespole,
wykorzystywać posiadane wiadomości
w sytuacjach problemowych:
przedstawić zalety własnej osoby pod kątem zdobycia poszukiwanej pracy,
zabierać głos i umiejętnie argumentować swoje kwalifikacje,
umiejętnie przeprowadzać samoocenę,
Cele rewalidacyjne:
uczeń wzbogaca bierne i czynne słownictwo,
uczeń używa we właściwym kontekście nowopoznane określenia,
uczeń utrwala znajomość nazw części ubioru, wprowadzone na lekcjach przedmiotów zawodowych,
uczeń zwraca uwagę na zachowanie poprawnej formy gramatycznej wypowiedzi,
uczeń rozwija umiejętność odczytywania mowy z ust interlokutora.
Środki dydaktyczne:
formularz kwestionariusza osobowego, tekst ćwiczenia, tekst ogłoszenia o poszukiwaniu osób do pracy.
Stosowane metody:
metoda działań praktycznych, drama, ćwiczenie odczytywania mowy z ust.
Formy pracy :
indywidualna
Przebieg lekcji :
1.Faza przygotowawcza:
przedstawienie celów lekcji,
krótki opis przebiegu lekcji.
2.Faza wykonawcza:
nauczyciel przypomina tematykę ostatnich zajęć,
uczniowie otrzymują powielone teksty ćwiczenia przypominającego określenia zalet ułatwiających zdobycie ciekawej pracy,
nauczyciel rozdaje uczniom formularze kwestionariusza osobowego i poleca samodzielnie go wypełnić,
uczniowie pracują samodzielnie wykorzystując poznane na poprzednich lekcjach słownictwo i wiadomości,
nauczyciel wprowadza metodą dramy symulację rozmowy pomiędzy osobą poszukującą pracy a pracownikiem biura pośrednictwa pracy,
po zakończeniu dialogów, nauczyciel ustala wspólnie z uczniami temat zajęć,
uczniowie zapisują na tablicy cechy, które ułatwiają zdobycie ciekawej pracy.
3.Faza końcowa:
nauczyciel rozwija i podsumowuje wypowiedzi uczniów,
uczniowie zapisują w zeszytach ćwiczenie omówione na lekcji,
nauczyciel powtarza bezgłośnie słownictwo omawiane na lekcji,
uczniowie starają się odczytywać z ruchu ust podane słowa.
METODY WSPOMAGAJĄCE ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW WYCHOWAWCZYCH
( NIE TYLKO DZIECI NIESŁYSZĄCYCH )
Większość problemów wychowawczych z jakimi borykają się rodzice, wychowawcy i nauczyciele wynika z trudności komunikacyjnych pomiędzy dzieckiem a opiekunami.
NA CZYM POLEGA SZTUKA POROZUMIEWANIA SIĘ Z NIESŁYSZĄCYMI?
Dla wielu osób sztuka ta jest trudna nawet w naturalnej, niekonfliktowej sytuacji. Komunikowanie się z niesłyszącymi dziećmi wymaga szczególnego zaangażowania i opanowania sztuki mówienia oraz wykorzystywania środków pomocniczych. Jest to prawdziwie wielka sztuka żywego słowa: mówić tak, aby osoba, która praktycznie nie słyszy słów, "usłyszała je wizualnie"! A przecież sztuka mówienia do niesłyszących to tylko część umiejętności potrzebnych do przełamania barier komunikacyjnych. Konieczna jest jeszcze sztuka słuchania i wnikliwego rozumienia intencji dziecka, życzliwe nastawienie na jego komunikaty, umiejętność ich poprawnej interpretacji i bardzo trudna umiejętność łączenia korekcji wypowiedzi z pobudzaniem dziecka do nieskrępowanej aktywności słownej.
Niezbędnym warunkiem opanowania tych umiejętności jest autentyczna i oparta na pozytywnych uczuciach motywacja do porozumienia i wspomagania dziecka.
JAK BYWA W ŻYCIU?
Bartek jest w tej chwili uczniem klasy maturalnej, liceum dla niesłyszących w Przemyślu. Ma niewielką wadę wymowy, bogaty zasób słów i marzy o kontynuowaniu nauki w ramach studiów. Gdyby nie dyskretny, zauszny aparat słuchowy, nikt nie powiedziałby, że ma znaczny niedosłuch.
Mama Bartka - poproszona o wyznanie, na czym polega jej sztuka porozumiewania się z niesłyszącym synem - wzdycha ciężko i przyznaje, że początki były bardzo trudne.
"Bartek nie słyszy od wczesnego dzieciństwa. Zanim stwierdzono u niego głęboki niedosłuch /tj. ponad 80 decybeli/ - ukończył trzy latka.
Mówił wówczas zaledwie kilka wyrazów. Porozumiewaliśmy się instynktownie. Uśmiechem potwierdzałam, że jest dobrze, smutną miną okazywałam niezadowolenie. Mówiłam do niego powoli i po kilka razy, zanim udało mu się cokolwiek zrozumieć lub powtórzyć. Przez pierwsze lata jego życia zarówno ja jak i on nie umieliśmy poprawnie pracować. Byłam załamana i zrozpaczona. Ukojenia szukałam w różnych placówkach leczniczych i rehabilitacyjnych. Byłam z synem w tak licznych miejscach, że nie sposób je wyliczyć. Wspólnie z mężem i rodziną robiliśmy wszystko, co było możliwe aby przywrócić mu słuch. Niestety nikt nie dawał nam nadziei. Jedyną ucieczką od jego upośledzenia była nauka mowy. Od wczesnego dzieciństwa aż do wieku przedszkolnego Bartek posługiwał się aparatami słuchowymi słabej klasy. Takie były wówczas czasy. O aparaty słuchowe nie było łatwo. My jednak zdobywaliśmy te najlepsze. Ostrzegano nas że, dzieci nie lubią nosić aparatów i przekonują się do nich dopiero po długim czasie. Ale Bartuś używał ich chętnie - był odpowiednio motywowany: głaskaniem i całusami - poza tym, wszyscy okazywali mu zainteresowanie i uznanie tym że, ma takie cacko. W krótkim czasie przyzwyczaił się do noszenia aparatów i bardzo ich strzegł, zwłaszcza przed ciekawskimi dziećmi, które zdejmowały mu je z ucha aby pooglądać. Mój syn bardzo lubił pochwały. Otrzymywał je często zwłaszcza, za wypowiedzianą poprawnie nową literkę potem wyraz, a po latach - zdanie. Mimo bardzo ograniczonej komunikacji słownej, już od samego początku przykładałam dużą wagę do kontaktów Bartka z dziećmi i dorosłymi. Nie dopuszczałam do sytuacji, aby czuł się inny. Był nagradzany też za ładny gest w stosunku do młodszego braciszka czy kolegi. Nagrody były różne i było ich więcej niż kar. Czasem, zanim coś złego zrobił już kiwał palcem i mówił - "no, no, no". Radziłam się kiedyś psychologa jak go "poprawnie" karać, bo nie miałam sumienia przylać mu, gdy histerycznie tupał nogami pod wystawą sklepową. Porady psychologa były dość trafne i skuteczne. Bartek łatwo uczył się co jest dobre, a co złe. Jednak nie zawsze potrafił uchronić się od złego postępowania. Wydaje mi się że, wynikało to głównie z niedosłuchu i złego zrozumienia sytuacji. Zwykle tłumaczyłam mu co było niewłaściwe i dość łagodnie finalizowaliśmy sprawę. Inaczej było gdy uparcie kontynuował złe postępki. Negowany klaps był całkiem skuteczną metodą wychowawczą. Bartek miał szczególne względy w całej rodzinie. Nie było tam osób, które by w jakiś sposób zakłócały jego radosny sposób bycia. Czasem miałam obawy czy aby nie przesadzamy. Oprócz Bartka wychowywaliśmy o cztery lata młodszego syna (zdrowy). Ucząc go mowy jednocześnie edukowaliśmy Bartka. Przy okazji, młodszy syn zrozumiał że, jego brat wymaga by poświęcać mu więcej czasu i nie okazywał z tego powodu zazdrości. Relacje między nimi są dobre. Tak naprawdę to niewiele osób poza rodziną miało pojęcie jak było nam ciężko. Oboje z mężem pracowaliśmy, a ponadto musieliśmy znaleźć sporo czasu dla Bartka. Jego stan zdrowia wymagał abym pozostała w domu, ale ze względów finansowych nie mogłam sobie na to pozwolić. Rehabilitacja wymagała dość znacznego wkładu finansowego. Skuteczne uczenie go wymagało odpowiedniego sprzętu. Jako pomoce naukowe wykorzystywaliśmy wszystko co było pod ręką. Najlepszą metodą wytłumaczenia pojęć abstrakcyjnych była ilustracja na przykładzie. Zabawki spełniały podwójną rolę, np. ołowiane żołnierzyki często stanowiły pomoc naukową w nauce historii. Pamiętam jak często uczyłam go w kuchni podczas gotowania posiłków, wówczas pomoce naukowe stanowiło wyposażenie kuchni. Bartek chętnie wielokrotnie powtarzał codziennie te same słowa. Gdy widział np. inną łyżkę - miał powiedzieć co to jest.
Metody pracy wymyślałam sama lub zgodnie ze wskazówkami logopedów. Dziękuję Bogu, że tacy specjaliści istnieją, bo nie miałam pojęcia o wielu ćwiczeniach, np. o ćwiczeniach przed lusterkiem z układaniem warg i języka czy gimnastyką z dzieckiem podczas ćwiczeń językowych. W poradniach logopedycznych często obserwowałam jak specjaliści pracowali z Bartkiem, a potem wykonywaliśmy to samo w domu, dodając jeszcze swoje pomysły. Te ostanie dostosowane były do sytuacji. Bartek, najchętniej pracował nie wiedząc, że pracuje. Lubił być w centrum zainteresowania i często nieświadomie wykonywał polecenia, które dla niego były formą zabawy, a dla mnie łatwiejszą formą uczenia. Nasza praca odbywała się nie tylko w domu, ale również na podwórku, w pociągu, w samochodzie. Był już całkiem duży gdy chodziliśmy nad wodę i tam też wymyślaliśmy zabawy, które rozwijały go nie tylko fizycznie ale i intelektualnie. Z pomocy logopedów korzystałam średnio raz w miesiącu lub rzadziej. Kontakt z logopedą był jednak niezbędny. Dostarczał mi wiedzy, której potrzebowałam do pracy z Bartkiem, poza tym utwierdzałam się w przekonaniu, że to co robiłam ma sens. Wielokrotnie miałam wątpliwości czy zdołamy go nauczyć płynnej mowy. Dla wzmacniania swego ducha zapoznałam się z rodzinami dzieci niedosłyszących dzięki czemu nie czułam się odosobniona. Bartek też miał możliwość takiego samego doznania. Dla innych znajomych nie wystarczało mi już czasu. Mogłam sobie pozwolić jedynie na spotkania w gronie rodzinnym; tam też na różne sposoby Bartuś otrzymywał lekcje. Pamiętam jak popisywał się nowymi literkami lub słówkami przed dziadkami albo usiłował im coś opowiedzieć. Zawsze wszyscy słuchali go z ogromnym zainteresowaniem. Ma już dwadzieścia lat i nadal wszyscy słuchają go jak najlepszego oratora. Myślę, że właśnie to wpłynęło na jego brak kompleksów z powodu kalectwa. Pomoc rodziny i środowiska dodawała nam sił a czasem i niezbędnej odwagi. Było mi bardzo potrzebne zrozumienie ze strony innych. Jednak nie zawsze było tak "różowo". Któregoś dnia, wiosną, mały Bartek bawił się z dziećmi przed blokiem. Nie było mnie w pobliżu. Nagle usłyszałam krzyk dzieci, więc pobiegłam ich stronę . Bartek podbiegł do mnie przestraszony. Jak się okazało, w miejscu gdzie biegały dzieci rosły kwiaty i kobieta stojąca na balkonie kazała im z tego uciekać, dzieci odbiegły, ale Bartek - nie słysząc jej - biegał tam dalej, więc ta, zdenerwowana, złośliwie wylała na niego zimna wodę. Widziała to sąsiadka i nie przebierając w słowach wykrzyczała m.in. że, to dziecko nie słyszy i niech sobie wyleje tą wodę na mózg. Tymczasem pani z balkonu odpowiedziała jej: " A niech mu mamusia przyklei tabliczkę na plecy". Bartuś przybiegł do mnie nie wiedząc co się dzieje. Z taką "potworą", na szczęście, nie spotkałam się nigdy więcej, ale bywały też inne niemiłe sytuacje. Bardziej wówczas interesowałam się dzieckiem i jego reakcją niż, postępowaniem nieświadomych ludzi. Nikogo nie wychowywałam własnymi uwagami, ale gdy Bartek rozpoczynał naukę w szkole, poprosiłam wychowawcę klasy, aby powiadomiła rodziców o kłopotach słuchowych Bartka i - na wszelki wypadek - o wysokiej cenie aparatów słuchowych. W szkole nie było żadnych problemów z akceptacją Bartka. Miał dobry kontakt z dziećmi. Pomagaliśmy mu w tym, np. świetną przynętą były zabawki, więc kupowaliśmy niecodzienne cacka i najpierw to przyciągało uwagę rówieśników, ale potem zainteresowanie przenosiło się na Bartka. Łatwo był akceptowany w grupie. Bywały dzieci , które śmiały się, gdy przekręcał słowa, ale Bartek miał też swoich obrońców. Czasem musiałam dzieciom tłumaczyć dlaczego Bartuś tak długo uczy się mówić; ich zainteresowanie było wręcz wzruszające... Bartek ukończył podstawową szkołę masową. Zdecydowaliśmy się na nią mimo że, w zerówce jeszcze nie wypowiadał się zdaniami. Posługiwał się tylko pojedynczymi słowami. W zerówce spędził dwa lata. To nieco umożliwiło mu start. Kontaktowaliśmy się z jego wychowawcą prawie codziennie i wszelkie prace domowe wykonywaliśmy wspólnie. Trudności pojawiły się, gdy więcej nauczycieli musiało go poznać bliżej i dość indywidualnie traktować. Niektórzy pomagali nam od razu. Inni nieco później. Pani dyrektor utworzyła klasę integracyjną i Bartek przetrwał do końca szkoły podstawowej z nienajgorszymi wynikami. Niektórzy byli pełni podziwu, bo jeszcze wtedy wymagał doskonalenia wymowy i pisowni. W ostatnich klasach szkoły podstawowej uczyłam się z jego podręczników, a potem w skrócie przekazywałam mu swoją wiedzę . Intensywnie wspomagał mnie w tym mąż. Czasem przekraczało to możliwości i nasze i Bartka. W szkole coraz mniej rozumiał. Nie korzystał z indywidualnego nauczania, bo kontakt z rówieśnikami dostarczał mu wiele przyjemności i nowych doświadczeń. W klasie miał dobrych kolegów. Chętnie udostępniali nam zeszyty i przekazywali szkolne informacje. Oboje z mężem dość często bywaliśmy w szkole. Braliśmy udział w wycieczkach klasowych dzięki temu, mogliśmy pracować z większą korzyścią dla Bartka, który lubił, gdy któreś z nas było w pobliżu. Usamodzielnianie rozpoczął z chwilą zamieszkania w internacie, przy liceum zawodowym dla niedosłyszących. Nie zdecydowaliśmy się na ponadpodstawową szkołę masową. Byliśmy już bardzo zmęczeni. Poziom wiadomości obowiązujący w szkole średniej, przekraczał nasze możliwości w zakresie wspomagania syna. Bartek jest teraz w klasie maturalnej. Kończy szkołę z nadzieją, że będzie kontynuować naukę. Uważamy, że podjęty przez nas wybór szkoły dla niego, był trafny. Aktualnie relacje pomiędzy nami nadal są stabilne i poprawne. Bartek jest już dość zaradny i samodzielny, potrafi podejmować decyzje, ale zawsze stara się konsultować je znami. Cieszymy się że, potrafi więcej niż oczekiwaliśmy w naszych najskrytszych marzeniach. Być może, byliśmy dla niego rodzicami nadopiekuńczymi, ale nie potrafiliśmy inaczej. Teraz staramy się to zmienić, ale okazuje się, że łatwiej było opiekować się nim, niż pozwolić mu na samodzielność."
PODSTAWOWE WIADOMOŚCI O BARIERACH KOMUNIKACYJNYCH
Mamie Bartka udało się, do tej pory, uniknąć konfliktów i groźnych problemów wychowawczych. Ale nie wszyscy rodzice mogą cieszyć się takimi sukcesami. Często problem tkwi w nas samych, w naszej postawie utrudniającej porozumienie. Nie zdajemy sobie bowiem sprawy z tego, że w sytuacji niepowodzeń szkolnych lub trudności wychowawczych najczęściej stosujemy trzy rodzaje postaw:
OSĄDZANIE
DECYDOWANIE ZA DZIECKO
UCIECZKĘ OD JEGO PROBLEMÓW
Osądzanie polega na narzucaniu własnych wartości innym i formułowaniu gotowych rozwiązań cudzych problemów. Kiedy osądzamy nie słuchamy tego, co jest do nas mówione, ponieważ zajęci jesteśmy oceną wyglądu, tonu głosu i słów, których używają rozmówcy.
A oto jak się zachowuje ktoś, kto osądza:
Krytykuje: "Czy ty naprawdę nic nie rozumiesz?"
Obraża: "To dlatego, że jesteś leniwa".
Orzeka: "Ciebie w ogóle ten temat nie interesuje".
Chwali po to, by oceniać lub manipulować: "Gdybyś się trochę postarał, na pewno wyszłoby ci to znacznie lepiej".
Decydowanie za dziecko może utrudniać porozumiewanie się nawet wtedy, gdy podyktowane jest troską i chęcią niesienia pomocy. Decydując za dziecko uzależniamy je od siebie i pozbawiamy możliwości uczenia się samodzielności. Dajemy mu także do zrozumienia, że jego odczucia, wartości i problemy są mało ważne.
Oto kilka przykładów jak się zachowuje ktoś, kto decyduje za dziecko:
Rozkazuje: "Będziesz się uczył 2 godziny dziennie każdego wieczora".
Grozi: "Jeśli tego nie zrobisz..."
Moralizuje: "Powinieneś to zrobić".
Zadaje liczne, niewłaściwe pytania: "Gdzie byłeś? Co robiłeś? Kto był z tobą?"
(Pytania tego typu zdecydowanie nie ułatwiają komunikacji!)
Ucieczka od problemów polega na tym, że nie chcemy zajmować się nimi. Nie bierzemy pod uwagę dziecięcych uczuć ani zmartwień. Nie chcemy się zajmować ich troskami, lękami i obawami.
Rodzic, który ucieka od problemów:
Doradza: "Najlepiej byłoby, gdybyś..."
Zmienia temat: "Jaką dyscyplinę sportu chcesz uprawiać?"
Logicznie argumentuje: "Możesz poprawić swoje wyniki tylko przez bardziej wytężoną naukę." Mówi tylko o faktach, nie wspomina o uczuciach.
Pociesza: "Wszystko będzie dobrze." W ten sposób poprawia nastrój dziecka, ale nie zajmuje się dręczącym go problemem.
CO UŁATWIA ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW?
Istnieją sposoby rozwiązywania konfliktów, które zamiast zwykłego w tych sytuacjach rozluźnienia więzi uczuciowych przynosi ich zacieśnienie. Młodzież nie buntuje się przeciw rodzicom, wychowawcom i nauczycielom. Buntuje się jedynie przeciwko określonym destrukcyjnym metodom wychowawczym, które charakteryzują prawie wszystkich opiekunów. Możemy wychowywać dzieci pełne odpowiedzialności, zdyscyplinowane, zdolne do współdziałania, bez posługiwania się bronią strachu. Psycholodzy uważają, że pytania ułatwiające porozumienie powinny się zaczynać od zaimków: "Co...?", "Kto...?", "Kiedy...?", "Jak...?", "W jaki sposób...?". Taki sposób formułowania pytania pozwala bowiem dziecku na precyzyjne określenie swojego problemu lub rzeczowe wyjaśnienie wątpliwości rodziców.
Kolejnym warunkiem skutecznego łamania barier komunikacyjnych jest umiejętność wysłuchania dziecka.
Oto niektóre zalety dobrego słuchacza:
Umiejętność skupienia się - wyrażenie zainteresowania poprzez zwrócenie się w stronę mówiącego, utrzymywanie kontaktu wzrokowego, zmianę wyrazu twarzy i inne sygnały świadczące o kontakcie i fizycznej obecności.
Umiejętność podążania za mówiącym - nie przeszkadzanie i nie rozpraszanie mówiącego.
Delikatne zachęcanie rozmówcy poprzez wyrażanie na bieżąco swoich odczuć.
Zadawanie rzeczowych pytań, wymagających odpowiedzi dłuższej niż "tak" lub "nie".
Unikanie tworzenia atmosfery przesłuchania przez ciągłe zadawanie pytań.
Skupienie.
- Zamiast osądzać - opisujmy, co widzimy, w jaki sposób my widzimy problem.
- Mówmy dziecku, jakie - naszym zdaniem - są jego odczucia, np.:
"Oczywiście jesteś zadowolony z tych planów". "Zdaje się, że jesteś wściekły". "Wygląda na to, że cię rozzłościłem".
- Upewniajmy się, czy dobrze zrozumieliśmy wypowiedź dziecka, ujmując w inne słowa to, co ono powiedziało: "O ile dobrze cię zrozumiałem...." "A więc twierdzisz, że..." "A więc myślisz, że..." "Chcesz powiedzieć, że..."
- Prośmy dziecko o skoncentrowanie się na najważniejszej sprawie, np.: "Wiem, że wszystko jest dla ciebie bardzo ważne, ale czy jest jakaś konkretna rzecz, w której moglibyśmy ci pomóc?" "Która z tych spraw jest dla ciebie najważniejsza?"
Udziel dziecku informacji co cię nie zadowala lub w czym możesz mu pomóc. Opisz swoje uczucia, powiedz co czujesz. Zaproponuj wybór decyzji lub rozwiązania konfliktu. Jeżeli masz problem w porozumieniu się z dzieckiem (np. dziecko nie chce z tobą rozmawiać) - napisz do niego list lub afisz.
DYLEMATY WSPÓŁCZESNYCH RODZICÓW
Głównym dylematem współczesnych rodziców jest to, że znają tylko dwa pojęcia i dwa sposoby postępowania w sytuacjach konfliktowych, które w rodzinie między rodzicami a dziećmi są nieuniknione. Znają w wychowaniu tylko dwie możliwości: jedni uznają zasadę "ja zwyciężam - ty przegrywasz", drudzy - zasadę: "ja przegrywam - ty zwyciężasz". Prawdopodobnie najliczniejszą grupę stanowią jednak rodzice, dla których niemożliwością jest konsekwentne przyjęcie jednej z tych postaw. Wobec tego chwieją się w usiłowaniach konkretnej "rozsądnej mieszaniny" obu z nich. Wahają się, stają się niekonsekwentni i tracą w oczach dziecka autorytet. A jest przecież, obok zasady "zwycięstwo - porażka" metoda "bez porażek", która polega na dochodzeniu do obopólnej zgody poprzez negocjacje uwzględniające obopólne interesy ; umowy, które są do przyjęcia dla obu stron. Metoda "bez porażek" nie jest łatwa, wymaga od rodziców przyswojenia sobie umiejętności słuchania bez uprzedzeń i uczciwego wypowiadania swoich uczuć. Jednak rodzice, którzy poświęcą swój czas, by ją zrozumieć i wprowadzić w życie, zostaną sowicie wynagrodzeni, tak jak mama Bartka - zazwyczaj ponad swoje nadzieje i oczekiwania: nie zostaną odrzuceni a raczej zbliżą się do dzieci w okresie, w którym stają się zazwyczaj dla siebie przeciwnikami.
surdopedagog - logopeda mgr Beata Sawicka,
pracownik Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego Nr 2
w Przemyślu
PEDAGOGIKA CELESTYNA FREINETA
Celestyn Freinet był francuskim pedagogiem, który żył w latach 1896 - 1966.
Pochodził z biednej, chłopskiej rodziny. I to środowisko przyrodnicze i ludzkie określiło jego stosunek do podstawowych zagadnień społecznych, filozoficznych i pedagogicznych. Od starszych braci, dziadków, pasterzy przejmował mądrość życiową, na którą składały się obserwacje i doświadczenia wielu generacji. Dlatego swoje poglądy pedagogiczne ? tzw. zdrowego rozsądku zatytułował ? Gawędy Mateusza?. Mateusz był autentyczną postacią, mędrcem, filozofem i poetą wiejskim, z którym Freinet często rozmawiał. W czasie pierwszej wojny światowej Celestyn Freinet został ciężko ranny. Po dojściu do zdrowia podjął pracę nauczyciela. W 1920 roku zaczął uczyć w dwuklasowej , wiejskiej szkole. Freinet stwierdził, że tradycyjne nauczanie nie budziło zainteresowania uczniów. Młody nauczyciel zaczyna więc eksperymentować, szukać innych, bardziej nowoczesnych metod nauczania i wychowania. Studiuje literaturę pedagogiczną, koresponduje ze znanymi pedagogami, bierze udział w kongresach nauczycieli nowatorów, w 1924 roku wyjeżdża do Związku Radzieckiego i wraca zafascynowany tą pedagogiką. Pierwszą nowością, którą wprowadził w szkole było założenie w 1926 roku szkolnej drukarni. Umożliwiło mu to wprowadzenie następnych innowacyjnych technik nauczania. Nie zawsze jednak udaje mu się realizować swoje idee, gdyż napotyka sprzeciw rodziców i władz. Dlatego w 1934 roku założył prywatną szkołę, w której zaczął stosować nowe idee pedagogiczne, opracowane przez siebie. Celestyn Freinet uważał, że pedagogika nie jest czymś stałym, niezmiennym lecz jej celem powinno być tworzenie warunków dla rozwoju dziecka.
Założenia pedagogiki Freineta:
1.nie ma podziału na dydaktykę i wychowanie,
2.szkoła nie może selekcjonować dzieci na lepsze i gorsze lecz powinna pracować z dziećmi o różnych możliwościach intelektualnych,
3.w pracy pedagogicznej najważniejszy jest rozwój osobowości każdego dziecka,
4.pedagogika oparta jest na prawach dziecka, szacunku dla jego osoby, potrzeb i dążeń,
5.w rozwoju zawodowym nauczyciela ważna jest wymiana doświadczeń,
6.założenia pedagogiczne realizowane są za pomocą TECHNIK, które ułatwiają pracę nauczyciela.
Celestyn Freinet zrezygnował z tradycyjnych metod nauczania. Odrzuca on ocenę, konwencję podręcznika, uwzględnia indywidualne tempo pracy. Inny jest sposób zdobywania wiedzy przez ucznia. Freinet szczególną uwagę zwracał na rozwój samorządności czyli pracę w małych grupach. Samorządność dzieci stanowi podstawę wychowania. Jej formą jest tzw. spółdzielnia szkolna. Dzieci organizują wszystkie dziedziny i rodzaje działalności w szkole. Pracują nie w klasach lecz w pracowniach wyposażonych w materiały i pomoce kształcące, odpowiednio poklasyfikowane i dostępne w każdej chwili. Uczniowie sami określają zadania do wykonania na cały tydzień, wyznaczają osoby odpowiedzialne, dokumentują pracę. Na koniec tygodnia następuje samoocena i ocena pracy. Ma ona charakter graficzny. Zamiast ocen dzieci uzyskują sprawności i dyplomy. Taki sposób oceniania wysiłków dzieci sprawia, że znika niezdrowa rywalizacja, a każde dziecko może zdobyć sprawność intelektualną lub manualną zgodnie ze swoim wyborem. Dlatego też inna jest rola nauczyciela w klasie. Musi on przezwyciężyć w sobie postawę dogmatyczną, autorytarną, narzucającą aby wejść między uczniów, by razem z nimi pracować i szukać rozwiązań. Wychowawca ma inspirować, regulować i pomagać. TECHNIKI, które opracował Freinet są podstawą jego pedagogiki.
1.Technika swobodnego tekstu.
2.Fiszki autokreatywne.
3.Korespondencja międzyszkolna.
4.Gazetka szkolna.
5.Swobodna ekspresja plastyczna, muzyczna i teatralna.
Stanowi ona punkt wyjścia nauczania różnych przedmiotów szkolnych. Akt twórczy ma charakter indywidualny ale omawiany jest w grupie. Swobodna ekspresja pozwala nauczycielowi lepiej poznać ucznia, zrozumieć go i pomóc mu , gdy zachodzi taka potrzeba. Dzięki swobodnej ekspresji przestaje istnieć rozdźwięk między tym co dziecko chce wyrazić, a co wyraża pod presją, że "tak trzeba, tak wypada".
6.Doświadczenia poszukujące.
Stosowane są zwłaszcza w środowisku społeczno - przyrodniczym. Jest to droga do samodzielnego zgłębiania matematyki, przyrody, historii czy geografii. Ma ono charakter wielokrotnych prób uwieńczonych sukcesem. Pozostawiają one w świadomości dziecka doznane wrażenia zmysłowe i drogę posługiwania się nimi w sposób celowy i zamierzony. Jest to wychodzenie poza dostarczane informacje, działanie niekonwencjonalne i niestandardowe. W swojej pracy pedagogicznej stosuję niektóre techniki, które chciałabym omówić.
TECHNIKA SWOBODNEGO TEKSTU
Ma na celu kształcenie umiejętność poprawnego wypowiadania swoich myśli, wrażeń i przeżyć. Oto kolejność pracy:
1. Najpierw nauczyciel z uczniami ustala temat wypracowania.
2. Następnie dzieci piszą indywidualnie tekst na kartkach.
3. W małych grupach dzieci prezentują swoje teksty i wybierają ich zdaniem najlepszy.
4. Autor wybranego tekstu czyta głośno swój tekst na forum klasy.
Jeżeli klas jest mała liczebnie wszystkie dzieci prezentują swoje prace.
5. Uczniowie głosują, który tekst najbardziej im się podobał i uzasadniają swój wybór.
6. Wybrany tekst jest przepisany na tablicy.
7. Tekst jest poprawiany językowo, usuwane są błędy ortograficzne, gramatyczne, interpunkcyjne. Dzięki temu uczniowie powtarzają zasady pisowni.
8. Tekst jest wzbogacany. Dodawane są określenia, wyrazy bliskoznaczne, metafory. Zdania są skracane lub rozwijane.
Autor tekstu musi wyrazić zgodę na dokonanie zmian.
9. Pozostałe teksty nauczyciel poprawia i omawia z uczniami.
W tej technice występują wszystkie rodzaje ćwiczeń: w mówieniu, pisaniu, pisaniu z pamięci, czytaniu głośnym i cichym ze zrozumieniem, słownikowe, gramatyczne, ortograficzne, nauki o języku, wiedzy o literaturze. Teksty te mogą być wykorzystane w korespondencji międzyszkolnej lub w gazetkach.
KORESPONDENCJA MIĘDZYSZKOLNA
Uczniowie korespondują z rówieśnikami z innej szkoły. Obejmuje ona głównie LISTY. Dzieci poznają zasady kompozycyjne pisania listów, ,używania wielkiej litery w zwrotach grzecznościowych, zwroty i wyrażenia grzecznościowe. Oprócz tego dzieci mogą wysyłać rysunki, gazetki szkolne i klasowe oraz ciekawe teksty własne, krzyżówki, rebusy, zagadki.
FISZKI AUTOKREATYWNE
Są to kartoniki z zadaniami dla uczniów i kartoniki z prawidłowymi odpowiedziami. Zadania mogą dotyczyć wiadomości gramatycznych lub tematyki lekcji. Każdy uczeń pracuje samodzielnie, bierze jedno zadanie i wykonuje je w specjalnym zeszycie. Po wykonaniu zadania uczeń odnosi zadanie i bierze kartonik z prawidłową odpowiedzią. Uczeń sam sprawdza poprawność wykonania, poprawia błędy. Jest to nauka samokontroli. Nauczyciel nie ocenia i nie kontroluje uczniów. Fiszki można wielokrotnie wykorzystywać, wzbogacać, zmieniać przykłady. Pedagogika Celestyna Freineta jest dzisiaj odkrywana na nowo jako przyjazna dla uczniów we współczesnej szkole
Bibliografia
Anna Ciomber "Swobodne teksty jako jedna z technik Celestyna Freineta" w "Życie Szkoły" 8/96
Celestyn Freinet "O szkołę ludową. Pisma wybrane." Ossolineum 1976
Aleksander Lewin "Tryptyk pedagogiczny: Korczak - Makarenko - Freinet" Nasza Księgarnia W-wa 1986
Halina Semenowicz "Nowoczesna Szkoła Francuska. Techniki Freineta" Nasza Księgarnia W-wa 1966
Halina Semenowicz "Poetycka twórczość dziecka" Nasza Księgarnia W-wa 1997
Halina Semenowicz "Freinet w Polsce. Próby realizacji koncepcji pedagogicznej C. Freineta w szkole polskiej" WSiP W-wa 1980
Warsztaty "Pedagogika Celestyna Freineta jako źródło inspiracji do twórczości pedagogicznej" ODN Przemyśl luty 1998
METODY AKTYWNE W NAUCZANIU JĘZYKA POLSKIEGO
Metody aktywne, zamiennie nazywane metodami aktywizującymi powstały jako przeciwstawienie się obowiązującym dotąd metodom podającym i autokratycznego stylu pracy nauczyciela z uczniem. Wkraczająca reforma programowa szkół ukierunkowana była na rozwój myślenia, zdolności i zainteresowań uczniów, preferowała proces nauczania oparty na działaniu i rozwiązywaniu problemów. METODA NAUCZANIA to według W. Okonia - układ czynności nauczyciela i uczniów systematycznie stosowany w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów?. Okoń dokonał podziału metod nauczania ze względu na stopień aktywności podmiotów kształcenia i oddziaływania na poszczególne zmysły. Są to:
1.Metody asymilacji wiedzy (podające)
2.Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (problemowe)
3.Metody waloryzacyjne (eksponujące)
4.Metody aktywności praktyczno - technicznej (praktyczne)
Zmodyfikowany podział metod nauczania przedstawiła E. Goźlińska, która uwzględniła niedawny rozwój metod problemowych, w tym szczególnie aktywnych. Metody aktywne należą do grupy metod problemowych. Są to twórcze metody i techniki rozwiązywania problemów, szukania oryginalnych rozwiązań oraz wdrażania innowacji inicjowanych przez ucznia, ale i przez nauczyciela. Głównym celem metod aktywizujących jest pomoc uczniom w efektywnym przyswajaniu wiedzy, uczenie rozwiązywania problemów, rozwijanie zainteresowań i postawy twórczej, uczenie pracy zespołowej oraz zerwanie z nudą i lękiem na lekcjach. Przy stosowaniu tych metod ważna jest atmosfera zaufania, obustronnej otwartości, zawieranie umów i ich wypełnianie, zarówno przez uczniów jak i przez nauczyciela. W centrum zainteresowania metod aktywizujących są uczniowie i ich nauczyciele. Metody aktywizujące zapewniają uczenie się przez odkrywanie, praktykę, swobodną pracę indywidualną, decydowanie o współdziałaniu i wzajemnej pomocy, samokontrolę, możliwość eksperymentowania, analizę doświadczeń. Równocześnie otwartość szkoły nie oznacza, że można robić co się chce. W stosowaniu metod aktywnych nie ma znaczenia przedmiot nauczania i rodzaj szkoły, mogą one być stosowane wszędzie. Według E. Brudnik ? metody aktywizujące to takie, które rozwijają samodzielność ucznia, zachęcają go do odpowiedzialności za organizację i przebieg lekcji, ułatwiają różnicowanie wymagań, pomagają w tworzeniu zintegrowanego zespołu klasowego, wspierają ocenianie zespołowej i twórczej pracy uczniów?. Muszą być one powiązane z celami, treściami, ramami organizacyjnymi, a przede wszystkim z potrzebami ucznia i preferencjami nauczyciela. Stosowanie metod aktywizujących ułatwia pracę nauczycielowi w osiąganiu celów lekcji, zapobiega "wypalaniu zawodowemu". Z drugiej strony wymaga dodatkowej pracy: przygotowania materiałów, organizacji miejsca pracy, doskonalenia swoich umiejętności metodyczno - dydaktycznych.
Dlaczego metody aktywne są korzystne dla ucznia?
Uczeń wypowiada się co było według niego dobre a co złe, co sprawiło mu trudności. Uczeń widzi swój wkład pracy, jego praca jest oceniana w samoocenie i przez grupę. Uczeń pracuje w zespole, uczy się współdziałania, brania i udzielania pomocy, współodpowiedzialności za pracę grupy. Uczeń zgłasza się i wykonuje zadania, w których jest najmocniejszy i osiąga sukcesy. Uczeń lepiej przyswaja sobie wiadomości i umiejętności.
Dlaczego metody aktywne są korzystne dla nauczyciela?
Nauczyciel ma możliwość obserwacji ucznia w procesie uczenia się i lepszego jego poznania. Przyczynia się to do indywidualizacji wymagań. Nauczyciel poznaje pozycję ucznia w klasie i ma możliwość ingerencji w celu polepszenia kontaktów między uczniami. Nauczyciel osiąga cele lekcji.
Podstawową lekturą na temat aktywnych metod nauczania są książki: "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie" E.Brudnik, A.Moszyńskiej,B.Owczarskiej oraz "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Cz.II" E. Brudnik.
W pracach tych omówionych zostało ponad 150 aktywnych metod nauczania. Każda metoda ma określony cel, przebieg, ramy organizacyjne, wskazane mocne i słabe strony, warianty. Każda metoda ma instrukcję dla nauczyciela i ucznia oraz karty pracy. W swojej pracy dydaktyczno - wychowawczej z dziećmi niesłyszącymi stosujemy wybrane metody aktywizujące.
BURZA MÓZGÓW
Jest to metoda, która polega na możliwości szybkiego zgromadzenia wielu hipotez rozwiązania postawionego problemu w krótkim czasie. Najpierw nauczyciel przekazuje informacje, które przygotowują uczniów do zrozumienia problemu, który mają rozwiązać. Następnie informuje o zasadach burzy mózgów. Każdy uczeń ma prawo zgłaszać wiele pomysłów, każdy na osobnej fiszce, są one anonimowe, nieoceniane. Sesja trwa 5 ? 15 minut. Sekretarz (uczeń) grupuje fiszki według koncepcji rozwiązań. Uczniowie wspólnie z nauczycielem wybierają najtrafniejsze rozwiązania problemu postawionego przez nauczyciela i uzasadniają swoje stanowisko. Burzę mózgów stosuje się łatwo, a jej przygotowanie nie wymaga długiego czasu.
DRZEWKO DECYZYJNE
Metoda ta służy rozwijaniu umiejętności dokonywania wyboru i podejmowania decyzji z pełną świadomością skutków, które ta decyzja może przynieść. Uczy dostrzegania związków między różnymi możliwościami rozwiązań rozważanego problemu, ich konsekwencjami oraz wartościami uznawanymi przez osobę podejmującą decyzję. Rozwiązanie problemu przedstawia się w sposób graficzny ? na schemacie drzewka decyzyjnego. Jest to praca w grupach. Przebieg:
1.Postawienie problemu do rozwiązania.
2.Dyskusja na temat tego problemu: dlaczego tak się stało?, jakie były powody takiego postępowania?
3.Wypełnianie drzewka zaczyna się od dołu, od wpisania problemu.
4.Uczniowie proponują trzy najefektywniejsze i najszybsze według nich rozwiązania problemu.
5.Następnie grupy analizują pozytywne i negatywne skutki zaproponowanych rozwiązań i zapisują je.
6.Na końcu uczniowie określają cele i wartości proponowanych rozwiązań.
7.Poszczególne grupy prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy.
Metoda ta zajmuje całą jednostkę lekcyjną. Rolą nauczyciela jest czuwanie nad prawidłowym wykorzystaniem czasu, natomiast nie podsuwa on uczniom argumentów, nie ocenia i nie komentuje ich w trakcie pracy.
DRAMA
Jest to metoda rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań przez doświadczenie i przeżywanie. Zmusza ucznia do "bycia tym", czym poleci mu być nauczyciel. Służy rozumieniu i interpretacji tekstów literackich, wydarzeń historycznych, sytuacji wychowawczych. Uczeń ćwiczy negocjowanie, podejmowanie decyzji, komunikowanie się. Przebieg:
1.Nauczyciel przedstawia temat i cel zajęć, opowiada o zdarzeniu.
2.Nauczyciel przedstawia scenariusz dramy.
3.Uczniowie samodzielnie wybierają role.
4.Uczniowie przygotowują dekoracje i rekwizyty.
5.Po zakończeniu gry odbywa się dyskusja. Uczestnicy gry opowiadają o swoich odczuciach, obserwatorzy o swoich spostrzeżeniach.
6.Nauczyciel podsumowuje dramę.
W zależności od wieku i możliwości uczniów można stosować wybrane techniki dramy.
POZA
Uczeń wciela się w postać i wyraża jej uczucia w określonej sytuacji.
RZEŹBA
Uczeń ciałem wyraża uczucia, doznania.
WYWIAD Z SOBOWTÓREM
Uczeń wciela się w bohatera literackiego i odpowiada na pytania dziennikarzy na konferencji prasowej. Uczniowie powinni wykonywać ćwiczenia w kręgu, aby widzieli efekty wspólnej pracy. Nauczyciel musi zadbać o atmosferę bezpieczeństwa i otwartości.
METODA PROJEKTÓW
Metoda ta kładzie nacisk na samodzielną pracę uczniów i uczy korzystania z różnych źródeł informacji. Przebieg:
1.Nauczyciel wybiera temat, który wynika z dokumentów programowych, standardów wymagań, potrzeb i możliwości uczniów.
2.Nauczyciel ustala cele ogólne i szczegółowe projektu.
3.Nauczyciel wybiera treści i zagadnienia jakie uczniowie powinni poznać.
4.Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala metody pracy, podział na grupy, pytania pomocnicze.
5.Nauczyciel przygotowuje INSTRUKCJĘ DLA UCZNIA.
Jest to najistotniejsza część metody projektów. Zawiera ona temat projektu, jego cele, zadania dla konkretnego ucznia, wskazówki, źródła informacji, termin, sposób i czas prezentacji, terminy konsultacji, kryteria oceny pracy. Kryteria oceny pracy dotyczą zarówno prezentacji jak i poszczególnych etapów pracy. Elementem oceny jest samoocena i ocena kolegów. Prezentacja programu odbywa się w formie wystawy, inscenizacji, wykładu, książki, filmu wideo. Jednym z celów tej metody jest nauka prezentacji, głównie ustnych wystąpień przed publicznością.
BIBLIOGRAFIA
E.Brudnik, A. Moszyńska, B.Owczarska "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie" Zakład Wydawniczy SFS Kielce 2000
E.Brudnik "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Cz.II" Zakład Wydawniczy SFS Kielce 2002
H.Bielecka, M.Wawrzynia "Aktywizujące metody nauczania" w Chemia w szkole 5/98
M.Gargol "Jak zmobilizować uczniów do aktywnej pracy" Przemyśl 2001
E.Goźlińska "Słowniczek nowych terminów w praktyce szkolnej" CODN W-wa 1997
K.Sokołowska "Metody aktywizujące myślenie i działanie uczniów podczas lekcji" w: Życie szkoły 10/98
E.Wójcik "Metody aktywizujące" w: Życie szkoły 9/98
Warsztaty "Metody aktywizujące" ODN Przemyśl luty 2000
SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II GIMNAZJUM DLA NIESŁYSZĄCYCH
Z WYKORZYSTANIEM METOD AKTYWNYCH
TEMAT: Moralne dylematy bohatera lektury "W pustyni i w puszczy."
GŁÓWNE ZAGADNIENIA LEKCJI
ukazanie wzorów pozytywnego bohatera
problem odpowiedzialnoci za drugą osobę
postępowanie w ekstremalnych warunkach życiowych
CELE LEKCJI
Po zakończeniu lekcji uczeń powinien:
pokazać na mapie trasę wędrówki bohaterów lektury
ocenić postępowanie Stasia
umieć wykorzystywać wiedzę z różnych źródeł (innych przedmiotów nauczania, programów telewizyjnych, prasy)
rozumieć znaczenie wyrażenia "moralność, dylemat, moralne dylematy"
umieć odczytywać motywy postępowania innych ludzi
METODY NAUCZANIA
Metody aktywne: burza mózgów, drzewko decyzyjne, konferencja prasowa, poza.
Metody słowne: praca ze słownikiem i mapą.
Metody oglądowe: oglądanie filmu i obrazów.
FORMY PRACY
Praca zbiorowa i w grupach.
UWAGI DOTYCZĄCE REALIZACJI LEKCJI
Lekcja realizowana w czasie dwóch godzin lekcyjnych w klasie II
gimnazjum dla niesłyszacych. Uczniowie znają treść lektury we
fragmentach, oglądali film.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Obrazy na temat Afryki.
Instrumenty muzyczne.
Mapa Afryki i mapka schematyczna wędrówki.
Słownik języka polskiego.
Słownik wyrazów obcych.
Słownik wyrazów bliskoznacznych.
Film "Przygody Stasia i Nel".
POJĘCIA I TERMINY
Moralność, moralny, dylemat, bohater, bohaterski.
PRZEBIEG LEKCJI
Wprowadzenie
1. Swobodne wypowiedzi na temat zgromadzonych obrazów (wnętrze chaty murzyńskiej, wioska murzyńska, zwierzęta, busz, pustynia).
2. Zabawa rytmiczna z wykorzystaniem instrumentów muzycznych.
burza piaskowa - grzechotki
taniec wojenny - bębenek
tamtamy - pałeczki
deszcz - trójkąt
Rozwinięcie
1. Odczytanie na mapie Afryki szlaku wędrówki Stasia i Nel.
2. Objanienie nowych słów z wykorzystaniem słowników, praca w grupach.
Grupa I Podaj znaczenie słowa "bohater" i wyrazy bliskoznaczne do słowa "bohaterski"
Grupa II Wyjaśnij znaczenie słów "moralność, moralny"
Grupa III Wyjaśnij znaczenie słowa "dylemat"
3. Burza mózgów.
Podaj dwa miejsca w wędrówce Stasia i Nel, w których Staś musiał podjąć ważne decyzje. Uczniowie zgłaszają miejsce i uzasadniają:
Przykładowo:
Medinet - Fajum Porwanie dzieci.
Omdurman - Chartum Wizyta u Mahdiego.
Droga do Faszody Spotkanie z lwem. Zabicie porywaczy.
Góry Karamojo Choroba Nel.
Okolice Kilimandżaro Droga przez pustynię.
Sekretarz grupuje odpowiedzi i ustala ich kolejność.
4. Konferencja prasowa.
Grupa dziennikarzy przeprowadza wywiad ze Stasiem. Każdy uczeń przygotowuje pytanie na temat jego zachowania i motywów postępowania w sytuacjach wyłonionych w poprzednim zadaniu.
5. Poza (technika zatrzymanego ruchu).
Uczniowie w parach (Staś i Nel ) przedstawiajš bohaterów w trudnych sytuacjach z ćwiczenia 3. Nauczyciel pyta "Co robisz?", "Gdzie jesteś", "Co czujesz?", "Dlaczego?"
6. Drzewko decyzyjne.
Uczniowie pracują w grupach. Ich zadaniem jest odpowiedź na pytanie "Jak Staś powinien zachować się, gdy zdobył broń: zabić porywaczy czy poddać się." Każda grupa prezentuje swoje drzewko decyzyjne.
CELE I WARTOŚCI
Poczucie bezpieczeństwa, odwaga, honor, opiekuńczość, poświęcenie, spokój sumienia
SKUTKI
POZYTYWNE
będą wolni, nie zabije ludzi, zachowa się jak dorosły mężczyzna, nie będzie miał wyrzutów sumienia, uratuje Nel, będą mieć opiekę w podróży, okaże swoją odwagę
NEGATYWNE
będzie mieć wyrzuty sumienia, mogą zginąć, popełni grzech, zostaną w niewoli, mogą zginąć, gdy będą sami, nie wykorzysta szansy uwolnienia, duże ryzyko
ZABIĆ PORYWACZY PODDAĆ SIĘ WOLI PORYWACZY JAK POWINIEN ZACHOWAĆ SIĘ STAŚ7. Wspólne redagowanie notatki.
Staś Tarkowski przeżywał wiele dylematów moralnych, gdyż musiał dokonywać wyborów takich, jak na przykład: zabić porywaczy czy zginąć, zmienić wiarę czy zostać w niewoli. Zawsze ratował Nel w trudnych i niebezpiecznych sytuacjach. Staś jest prawdziwym bohaterem.
Zakończenie Oglądanie fragmentu filmu "Przygody Stasia i Nel", sceny uwolnienia z rąk porywaczy.
Zadanie domowe
Uzasadnij: Dlaczego podoba ci się postać Stasia Tarkowskiego? lub: Dlaczego nie podoba ci się postać Stasia Tarkowskiego?
SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z JĘZYKA POLSKIEGO PROWADZONYCH METODĄ PROJEKTÓW
Scenariusz opracowany w czasie warsztatów metodycznych przez Wandę Bryś, Marię Pyza, M.Biernat, D.Kostelecką, D Panasewicz, E.Świtę. Projekt ma charakter międzyprzedmiotowy i obejmuje: język polski, historię, edukację regionalną, sztukę.
Temat projektu:
"Patroni naszych ulic - znani czy nieznani?"
Cel ogólny:
poznanie patronów ulic naszego miasta
Cele szczegółowe:
pogłębienie wiedzy o swoim mieście i najważniejszych przedstawicielach naszego regionu, doskonalenie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji ( map, przewodników, encyklopedii, słowników itp. ), doskonalenie umiejętności selekcjonowania materiału, kształcenie umiejętności redagowania uzasadnień poprzez wykorzystanie zgromadzonych informacji w funkcji argumentacyjnej, kształcenie umiejętności redagowania tekstu o charakterze informacyjnym, kształcenie umiejętności prowadzenia sondażu ( redagowanie pytań, wybór informatorów, opracowanie informacji), wdrażanie do wystąpień publicznych: prezentacja ustna wybranej postaci, kształcenie umiejętności gramatycznych: zasady pisowni wielką literą i skrótów.
Treści:
czytanie biogramu, skróty i skrótowce, argumentowanie, wnioskowanie, budowanie wypowiedzi mówionych i pisanych zgodnie z intencją.
Pytania pomocnicze:
Kim są patroni naszych ulic? Czym się zasłużyli? Co osiągnęli? Która z osób jest związana z naszym regionem?
Metody pracy:
Projekt będzie realizowany w czterech grupach. Materiał tematyczny podzielony został według następujących kryteriów: postacie historyczne, postacie literackie, postacie związane ze sztuką, postacie związane z regionem.
Przydział czynności:
Każdy uczeń samodzielnie opracowuje jedną wybraną postać: szuka informacji w różnych źródłach, selekcjonuje informacje, przeprowadza wywiad z bibliotekarzem, pracownikami instytucji publicznych, redaguje notatkę uwzględniając biografię, osiągnięcia i zasługi, które uzasadniają wybór tej postaci na patrona, gromadzi dokumentację dorobku danej osoby ( reprodukcje, albumy itp.) prezentuje opracowany materiał na forum klasy. Projekt obejmuje zaangażowanie nauczycieli wszystkich specjalności.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
Drogi uczniu!
Przez kolejne lekcje będziemy realizować projekt: "Patroni naszych ulic- znani czy nieznani?" Twoja grupa będzie przygotowywać prezentację patronów ulic, którzy są postaciami związanymi z naszym regionem. Po naradzie z liderem grupy zajmiesz się opracowaniem informacji o wybranej osobie. W tym celu:
1.Korzystaj z następujących źródeł: encyklopedie, książki biograficzne i dotyczące postaci, internet.
2. Przeprowadź wywiad z bibliotekarzem, pracownikiem archiwum lub innej instytucji publicznej.
3. Sporządź notatkę, w której przedstawisz biografię postaci i uzasadnisz, dlaczego ta postać zasłużyła na to, by jej imieniem nazwano ulicę.
4. Zgromadź materiały ( dorobek artystyczny, zdjęcia, albumy, wycinki prasowe ) dotyczące tej postaci.
5. Przeprowadź sondaż uliczny na temat wiedzy mieszkańców o danej postaci.
Termin prezentacji: za dwa tygodnie.
Konsultacje: z nauczycielem historii, języka polskiego, sztuki.
Czas Twojej prezentacji: 5 minut.
Efektem Twojej pracy jak i pracy Twojej grupy będzie gazetka ścienna oraz album z mapką, z których będą mogli korzystać wszyscy uczniowie. Planowana jest również wycieczka po mieście ulicami patronów z zaproszonymi gośćmi. Dla ciebie przewidziana jest rola przewodnika. Po prezentacji dokonuje się oceny pracy całego zespołu, poszczególnych członków, kolejnych faz i całości projektu. Do oceny stosuje się kryteria przyjęte na początku realizacji projektu. Elementem oceny jest samoocena uczniów i zespołów.
Podstawa prawna.
System oceniania jest
zgodny z Rozporządzeniem MEN z dnia 19 kwietnia
1999 roku w sprawie
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz Wewnątrzszkolnym
Systemem Oceniania
W codziennej praktyce
obserwujemy ucznia w wielu sytuacjach w związku z procesem uczenia
się. Uczeń podejmuje w szkole i poza nią rozmaite działania -
wykazuje aktywność w różnych obszarach:
ze względu na organizację pracy
(np. praca samodzielna, praca w grupie),
ze względu na rodzaj wykonywanej
pracy (np. prace pisemne, wypowiedzi ustne),
ze względu na rodzaj zadań (np.
typowe ćwiczenia i zadania, zadania problemowe, ćwiczenia i zadania
trudne).
Oceniać ucznia
powinniśmy we wszystkich obszarach jego aktywności. Gromadzenie
informacji o wszystkich obszarach aktywności pozwala trafniej
„wystawić ocenę”, a także odpowiedzieć na indywidualne
potrzeby ucznia.
Przedmiotowy system
oceniania polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu i
postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w
stosunku do wymagań edukacyjnych, które wynikają z programów
nauczania oraz formułowania oceny.
I. Obszary aktywności ucznia ,
które będą podlegać ocenie.
Wiedza
znajomość pojęć,
zasad, zagadnień i reguł dotyczących zagadnień zawodowych
przewidzianych w programie nauczania
na lekcjach teoretycznych
przedmiotów zawodowych
na zajęciach praktycznych
zrozumienie i zapamiętywanie
wiadomości zdobytych podczas lekcji i nauki własnej,
uporządkowanie i
streszczenie wiadomości, zilustrowanie i wyjaśnienie na
odpowiednich przykładach.
Umiejętności
posługiwanie się wiadomościami
według podanych wzorów
prawidłowa
interpretacja i samodzielne rozwiązywanie problemów związanych z
przedmiotem
prawidłowa
analiza, wnioskowanie i dostrzeganie związków między teorią, a
praktyką i stosowanie w rozwiązywaniu zadań
formułowanie
problemów, planu działania, przewidywanie i prezentowanie ich na
własny sposób
ocenianie,
wartościowanie, wnioskowanie
poprawne
korzystanie z pomocy dydaktycznych (podręczniki, plansze, słowniki,
rysunki, schematy)
wykorzystywanie
wiedzy teoretycznej w praktyce.
Postawy
a)
samodzielność i aktywność na lekcji
b)
pozytywne nastawienie i zainteresowanie przedmiotem
praca w zespole
obecność i
przygotowanie do lekcji
e)
prowadzenie zeszytu i wykonywanie zadań
samodzielność,
zaangażowanie i dociekliwość poznawcza
kształcenie
kreatywnej postawy wobec problemu
umiejętność
samooceny, planowania i organizowania własnej nauki, przyjmowania za
nią odpowiedzialności
dokładności,
rzetelności, systematyczności, wiary we własne siły.
II. Założenia ogólne
przedmiotowego systemu oceniania.
Przedmiotowy system oceniania ma
na celu :
poinformowanie ucznia o
poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w nauce
pomoc uczniowi w samodzielnym
planowaniu swojego rozwoju
motywowaniu ucznia do dalszej
pracy
dostarczaniu
nauczycielowi, rodzicom (opiekunom) informacji o postępach,
trudnościach, uzdolnieniach ucznia
umożliwia
nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno –
wychowawczej
uświadomienie
uczniom braków w zakresie wiedzy oraz wdrażanie do samokontroli.
Ocenianie przedmiotowe obejmuje:
formułowanie
przez nauczycieli wymagań edukacyjnych oraz informowanie o nich
uczniów i rodziców
formułowanie
trybu oceniania
bieżące,
śródroczne, końcowe ocenianie i klasyfikowanie według skali i w
formie przyjętej w szkole jak również warunki poprawiania
przeprowadzanie
egzaminów klasyfikacyjnych.
Ocenianie pełni funkcję:
diagnostyczną
(monitorowanie postępów ucznia i określanie jego potrzeb
indywidualnych)
klasyfikacyjną (
różnicuje i uporządkowuje uczniów zgodnie z pewną skalą i za pomocą
umownego znaku).
4. Przedmiotem oceny jest:
zakres opanowanych wiadomości
rozumienie materiału naukowego
umiejętność stosowania wiedzy
umiejętność przekazywania wiedzy
.
III. Sposoby sprawdzania osiągnięć
i postępów ucznia:
1. Kryteria oceny
ucznia
a) obowiązująca skala ocen:
celujący – 6
- cel
bardzo dobry –
5 - bdb
dobry – 4 –
db
dostateczny –
3 - dost
dopuszczający –
2 - dop
niedostateczny –
1 – ndst
powyższe oceny
mogą być wspomagane + i – (plusem i minusem)
b)
ocenie podlegają:
krótkie prace kontrolne (mogą
być nie zapowiedziane) z 2-3 ostatnich tematów
prace kontrolne
(zapowiedziane, ustalone zgodnie z WSO – nie mniej w ciągu
roku szkolnego, niż liczba godzin w tygodniu z danego przedmiotu)
wyznaczone prace domowe,
samodzielna praca ucznia w
czasie lekcji,
prowadzenie zeszytu
przedmiotowego (ocena na koniec semestru)
c) oceną
cząstkową będą także + i - (plusy i minusy) +++ = 5 ,
- - - = 1
d) plusami i
minusami oceniane będą:
praca ucznia na lekcji
(odpowiedzi, aktywność i zaangażowanie, stosunek ucznia do
przedmiotu, wyposażenie w przybory)
bieżące prace domowe
zapisy lekcyjne w zeszycie
przedmiotowym
zadania dodatkowe
na podstawie ocen
cząstkowych wystawiana jest ocena semestralna
(śródroczna i
końcoworoczna).
2.
Metody i formy oceniania:
ustne: odpowiedź ustna,
dyskusja, rozmowa, zdefiniowanie, wyliczanie
pisemne: sprawdzian
zapowiedziany z określonego materiału, kartkówka lub test nie
zapowiedziany z ostatniej 1 - 2 lekcji,
praca
pisemna lub test sprawdzający z działu programowego,
praca
domowa
ćwiczenia praktyczne
prace samodzielne uczniów
prace w grupach
aktywność i zaangażowanie na
lekcjach
prace nieobowiązkowe ,
nadprogramowe.
IV. Informacja zwrotna
1.
Zasady sprawdzania, oceniania osiągnięć i postępów
podstawą oceny
jest zakres realizacji wymagań edukacyjnych określonych i
podanych przez nauczyciela na początku roku, za realizację tych
wymagań otrzymuje ocenę
b) uczeń oceniany jest za swoje osiągnięcia w
nauce ( wiedza i umiejętności) oraz
postawy ( aktywność i kreatywność)
c) zaplanowane przez nauczyciela formy
sprawdzające są obowiązkowe
d) sprawdzanie osiągnięć i postępów cechuje:
obiektywizm, jawność, indywidualizacja,
konsekwencja, systematyczność
każdy dział
programowy kończy się pracą pisemną lub testem zapowiedzianym 7 dni
przed terminem sprawdzianu
uczeń ma prawo
przystąpić do sprawdzianu powtórnie ( pisemnie lub ustnie) tylko raz
wciągu dwóch tygodni od daty zapoznania się z
oceną (w terminie ustalonym przez
nauczyciela)
kartkówki i testy
obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji nie muszą być
zapowiadane i nie podlegają poprawie pisemnej
h) termin oddania prac sprawdzonych prac nie może
być dłuższy niż 14 dni
i)
uczeń ma prawo zgłosić nie przygotowanie do zajęć 1 lub 2 razy w
semestrze (zależy
to
od liczby godzin lekcyjnych w tygodniu – jeżeli jest dwie lub
więcej lekcji to, 2
razy);
nie dotyczy to lekcji powtórzeniowych (wyjątkiem jest powrót do
szkoły po
długiej
nieobecności); nieprzygotowanie należy zgłaszać przed lekcją
j)
uczeń ma prawo do oceny za dodatkowo i nadprogramowo wykonaną prace
k)
prowadzenie zeszytu jest obowiązkowe
l)
ocena semestralna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych, ale
jest
wystawiana na podstawie ocen cząstkowych , a końcowa na
podstawie ocen z
pierwszego i drugiego semestru
ł)
jeżeli uczeń opuścił 50
zajęć i brak jest podstaw do wystawienia oceny – nie jest
klasyfikowany
m) o
sposobie ( metodach i formach, zasadach) sprawdzania wiadomości i
umiejętności
uczniowie
i rodzice są informowani na początku roku.
V. Zasady opracowywania wymagań
edukacyjnych i kryteria oceniania.
1. Wymagania
edukacyjne są zamierzonymi osiągnięciami i kompetencjami
uczniów na
poszczególnych etapach kształcenia obejmującymi zakres:
wiadomości,
umiejętności i postaw oraz określają co uczniowie powinni
umieć, rozumieć
po zakończeniu nauczania przedmiotu.
2. Wymagania edukacyjne dla
przedmiotu opracowano na podstawie
podstaw programowych,
programu nauczania.
3. Sposób klasyfikacji treści
nauczania na poziomy wymagań.
Poziom
Kategoria
Stopień wymagań
Wiadomości
Zapamiętywanie wiadomości
Wymagania konieczne ( K )
Zrozumienie wiadomości
Wymagania podstawowe ( P)
Umiejętności
Stosowanie wiadomości w sytuacjach
typowych
Wymagania rozszerzające ( R )
Stosowanie wiadomości w sytuacjach
problemowych
Wymagania dopełniające ( D)
Treści które wykraczają poza
wymagania edukacyjne wynikające z programu nauczania określane są
jako wymagania wykraczające ( W ).
Kryteria związane z poziomem
wymagań.
konieczne – obejmuje
wiadomości umożliwiające kontynuowanie nauki na
( K)
danym szczeblu nauczania, stosowania wiadomości w
sytuacjach
typowych tzn. : zna pojęcia, terminy, prawa zasady,
reguły, treści
naukowe, zasady działania ( potrafi je nazwać,
wymienić,
zdefiniować wyliczyć, wskazać), ma elementarny poziom
rozumienia tych wiadomości i nie powinien ich mylić
między sobą,
podstawowe – obejmuje
wiadomości , umiejętności stosunkowo łatwych do
( P)
opanowania, pewne merytorycznie, użyteczne w życiu codziennym
tzn.: potrafi przedstawić wiadomości w innej formie
niż je
zapamiętał, potrafi wytłumaczyć wyjaśnić, streścić,
zróżnicować,
zilustrować wiadomości, zinterpretować je i
uporządkować,
uczynić je podstawą prostego wnioskowania,
rozszerzające - obejmuje
wiadomości , umiejętności o średnim stopniu trudności,
( R )
pogłębione i rozszerzone w stosunku do wymaga
podstawowych,
przydane , ale nie niezbędne w pracy zawodowej tzn.:
opanowanie
przez ucznia umiejętności praktycznego posługiwania
się
wiadomościami według podanych mu wzorów ( potrafi
zadanie
rozwiązać, zastosować, porównać, sklasyfikować
określić,
obliczyć, skonstruować, narysować, scharakteryzować,
zmierzyć,
zaprojektować, wykreślić), umie stosować wiadomości w
sytuacjach podobnych do ćwiczeń
dopełniający – obejmuje
wiadomości i umiejętności rudne do opanowania,
( D
) twórcze naukowo, specjalistyczne zawodowo, stanowiące
rozwinięcie wymagań rozszerzających i mogą wykraczać
poza
program nauczania, tzn. : opanowanie przez ucznia
umiejętności
formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy
nowych
zjawisk ( potrafi udowodnić, przewidzieć, oceniać,
wykryć,
zanalizować, zaproponować, zaplanować), umie
formułować plan
działania, tworzyć oryginalne rozwiązania.
Ustala się następujące kryteria
wymagań na poszczególne oceny
Zakres
wymagań
Stopień
Konieczne
Podstawowe
Rozszerzające
Dopełniające
Niedostateczny
1
X
Dopuszczający
2
X
X
Dostateczny
3
X
X
X
Dobry
4
X
X
X
X
Bardzo dobry
5
Wymagania
wykraczające
Celujący
6
VI. Ocena osiągnięć z przedmiotów
zawodowych
Oceny w stopniach
Normy wymagań wiadomości i
umiejętności
Ocena – stopień
Niedostateczny – 1
ndst
Nie opanował podstawowych
wiadomości związanych z zawodem.
Nie potrafi samodzielnie ani przy
pomocy nauczyciela wykazać się wiedzą i umiejętnościami.
Nie wykazuje zainteresowania
zawodem.
Nie jest w stanie wymienić,
nazwać, zdefiniować sposobu działania w zawodzie.
Często opuszcza lekcje i nie
prowadzi systematycznie zeszytu
Nie odrabia zadań domowych
Nie korzysta z zaproponowanych
form pomocy
Nie przestrzega zasad BHP
Ocena – stopień
Dopuszczający – 2
dop
Opanował w stopniu elementarnym
przygotowanie do zawodu.
Potrafi nazwać, wymienić
podstawowe czynności związane z wykonywanym zawodem przy pomocy
nauczyciela.
Umie powiedzieć lub pokazać jak
wykonać ćwiczenie.
Przy pomocy nauczyciela wykonuje
podstawowe formy ćwiczeń.
Wie, jaką ważną rolę odgrywa
wiedza i umiejętności w pracy zawodowej.
Rokuje nadzieję, że zrozumie
zdobyte wiadomości
Ocena – stopień
Dostateczny – 3
dost
Opanował podstawowe wiadomości i
umiejętności pozwalające na zrozumienie większości zagadnień z
danego przedmiotu teoretycznego lub zajęć praktycznych.
Nie przywiązuje zbytniej uwagi do
organizacji pracy, estetyki i staranności wykonywanych prac.
Wypowiada się ogólnikowo popełnia
drobne błędy
Wykazuje elementarny stopień
zrozumienia wiadomości.
Potrafi omówić zagadnienie przy
pomocy nauczyciela.
Prawidłowo ilustruje zagadnienia
odpowiednimi przykładami.
Wykazuje podstawowe wiadomości w
wykonywaniu zawodu.
Ocena – stopień
Dobry – 4
db
Opanował podstawową wiedzę z
zakresu treści zawodu oraz umiejętności przydatne na każdym
stanowisku pracy.
Prawidłowo rozumie sytuacje,
zasady i metody stosowane w zawodzie.
Potrafi prawidłowo przenieść
procedury ćwiczeniowe na rzeczywiste podczas działań praktycznych.
Trafnie wyjaśnia poznawane
wiadomości.
Opanował podstawowe wiadomości i
umiejętności pozwalające na zrozumienie większości zagadnień z
danego przedmiotu.
Trafnie wykorzystuje wiedzę i
umiejętności w realizacji zadania praktycznego.
Prawidłowo rozpoznaje, porządkuje,
grupuje zdobytą wiedzę i umiejętności.
Dostrzega błędy popełniane przy
rozwiązywaniu określonych zadań.
Prawidłowo posługuje się
słownictwem zawodowym.
Jest aktywny na zajęciach.
Ocena – stopień
Bardzo dobry – 5
bdb
Opanował wiedzę, umiejętności i
nawyki zawodowe warunkujące należyte przygotowanie do zawodu.
Ma poczucie wysokich kwalifikacji
zawodowych.
Samodzielnie rozwiązuje problemy
teoretyczne i praktyczne związane z zawodem.
Potrafi prawidłowo argumentować i
dowodzić swoich racji.
Prawidłowo analizuje, wnioskuje i
dostrzega związki między wiadomościami teoretycznymi, a
umiejętnościami praktycznymi.
Trafnie wykorzystuje wiedzę
teoretyczną w rozwiązywaniu problemów praktycznych.
Umie wykorzystać wiadomości z
różnych dziedzin podczas rozwiązywania zaistniałych problemów
teoretycznych jak i praktycznych w swoim zawodzie.
Przywiązuje dużą wagę do jakości i
estetyki wykonywanych zajęć, przestrzegając zasady BHP.
Ocena – stopień
Celujący 6
cel
Posiada wiedzę i umiejętności
znacznie wykraczające, poza program nauczania.
Samodzielnie rozwiązuje problemy
związane z zawodem
Analizuje i ocenia podane
rozwiązanie.
Trafnie wykorzystuje wiedzę
teoretyczną w rozwiązywaniu problemów praktycznych.
Proponuje nowatorskie i twórcze
podejście do zagadnienia.
Prawidłowo interpretuje zdobyte
wiadomości, planując rozwiązanie praktyczne.
Angażuje się biorąc udział w
olimpiadach, konkursach, osiąga sukcesy wewnątrz i pozaszkolne.
Współpracuje z nauczycielem w
tworzeniu pomocy dydaktycznych.
Jest zainteresowany zawodem.
VII. Narzędzia oceniania.
1. Kryteria oceny wypowiedzi
ustnej
Kryterium oceny
Max punktów
Liczba punktów
Zawartość rzeczowa
2
Wyrażanie sądów, uzasadnienie
1
Stosowanie poprawnych określeń
technicznych
1
Sposób prezentacji –
umiejętność formułowania myśli
1
2. Kryteria oceny pracy
domowej
Kryterium oceny
Max punktów
Liczba punktów
Prawidłowe wykonanie
1
Zawartość rzeczowa
2
Wkład pracy
2
3.
Kryteria oceny zeszytu przedmiotowego
Kryterium oceny
Max punktów
Liczba punktów
Kompletność i systematyczność
prowadzenia notatek
2
Sposób udzielania odpowiedzi na
pytania, własne przemyślenia
1
Czytelność i estetyka prowadzonych
notatek
1
Poprawność wykonywania schematów,
szkiców
1
4. Kryteria oceny testów
sprawdzianów, kartkówek
Kryterium
oceny testów sprawdzianów, kartkówek, prace pisemne
Ocena
Punkty uzyskane w wyniku
opanowania zagadnień z zakresu wymagań
K
P
R
D
1
40%
2
41%
55%
3
56%
70%
4
71%
85%
5
86%
100%
6
Powyżej 100%
VIII. Ewaluacja przedmiotowego
systemu oceniania.
1. Karta samooceny ucznia
Karta samooceny ucznia
Imię i
nazwisko ...............................................................
Data ...........
Klasa ..............
Przedmiot ...................................
Rodzaj zachowania
Tak
Nie
W tym semestrze pracowałem (
pracowałam) wytrwale i dobrze
Tematy lekcji były dla mnie
zrozumiałe
Miałem trudności w wykonaniu prac
domowych
Dużo czasu poświęcałem na
przygotowanie się do lekcji
W przypadku kłopotów mogę liczyć
na pomoc nauczyciela
Potrafię pracować samodzielnie
Chętnie odrabiam zadania
Stać mnie na więcej
Jestem zadowolony z moich ocen
Biorę czynny udział na lekcji
Dbam o sprzęt w klasie
Na lekcjach pracowałem z
przyjemnością
2. Karta ucznia
Klasa ............
Rok szkolny 2000/2003
Imię i nazwisko ucznia .......................................................
Informacje o postępach w nauce i
zachowaniu: ...........................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Semestr
I
Semestr II
Przedmiot nauczyciel
Stopnie cząstkowe
Ocena semestr
Stopnie cząstkowe
Za prace pisemne i praktyczne
Za odpowiedzi ustne
Za inne prace
zadania
Za prace pisemne i praktyczne
Za odpowiedzi ustne
Za inne prace
zadania
Ocena końcowa
Sukcesy ucznia
Sukcesy ucznia
Umiejętności i zagadnienia
wymagające dopracowania
Umiejętności i zagadnienia
wymagające dopracowania
Umiejętności i zagadnienia
najsłabiej opanowane
Umiejętności i zagadnienia
najsłabiej opanowane
Inne uwagi nauczyciela
Inne uwagi nauczyciela
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
Z PRZEDMIOTÓW
ZAWODOWYCH: BRANŻA ODZIEŻOWA I MECHANICZNA
OPRACOWANY
PRZEZ NAUCZYCIELI
SPECJALNEGO OŚRODKA SZKOLNO –
WYCHOWAWCZEGO
IM
DRA JANUSZ KORCZAKA NR 2 W PRZEMYŚLU
mgr M. Bryś
mgr M.
Kurasz
mgr J. Sokołanko
mgr
Z. Berestecki
mgr K.
Hajduk
mgr T.
Kot
mgr J.
Samoił
mgr A.
Sokołanko
mgr T.
Wołczyk